Quá trình cháy của diêm

* Tại sao đầu que diêm màu hồng khi đốt cháy nó lại chuyển sang màu đen?

Hoàng Sỹ Lợi, Quảng Trạch, Quảng Bình

Bề mặt gai bên vỏ hộp, nơi ta “quẹt” que diêm vào, có một lớp hỗn hợp bột ma sát, phốt pho đỏ và keo dán. Hơi nóng phát ra do ma sát sẽ biến đổi phốt pho đỏ thành phốt pho trắng. Chất này không bền trong điều kiện nhiệt độ phòng và tự bốc cháy khi tiếp xúc với không khí. Tia lửa loé lên sẽ làm đầu que diêm cháy theo.

Đầu diêm chứa hỗn hợp antimony trisulphid (Sb2S3) và potassium chlorate (kali clorat- KClO3), gắn chặt với nhau bằng keo dính. Trong keo dính thường có pha phẩm đỏ cho đẹp. Antimony trisulphid có thể bốc cháy ở một nhiệt độ tương đối thấp và tia lửa bé nhỏ vừa loé lên kia cũng đủ nóng để đốt cháy nó. Potassium chlorate chứa nhiều ôxy, nuôi ngọn lửa cho đến khi nó lan vào phần thân làm bằng gỗ của que diêm. Thế là chúng ta có lửa. Cháy xong thì tất cả biến thành than nên có màu đen. Có thế thôi mà.

Có hai loại: Diêm ma sát, và diêm an toàn. Diêm ma sát do nhà hoá học người Anh, John Walker, sáng chế năm 1827. Đầu que bôi một hỗn hợp gồm lưu huỳnh, phốt pho trắng, ôxít chì, ôxít măng gan. Bạn có thể đánh que diêm vào bất kỳ một bề mặt thô ráp nào (để tạo ma sát). Diêm an toàn do một người Thuỵ Điển tên là Johan Lundstrom phát minh ra năm 1855. Người sản xuất tách riêng hai thành phần này, để một nằm trên đầu diêm, một nằm trên vỏ hộp đi kèm.

* Thuốc shisha có nguồn gốc từ đâu ạ? Việc hút shisha có những điểm gì nổi bật mà nó lại thu hút nhiều bạn trẻ đến với hình thức này?

Bùi Thế Anh, Phủ Lý, Hà Nam

Shisha  hay còn gọi là thuốc lào Ả rập, với thành phần chủ yếu là mật ong, lá và rễ cây được ướp hương các loại như nho, cam, táo, dâu…Shisha được hút thông qua chiếc bình lọc giống như điếu bình. Thuốc shisha có rất nhiều loại, giá vào khoảng 650.000đ/250g. Shisha hiện rất thịnh hành với giới trẻ, vì theo họ, hút shisha không gây độc hại mà nó còn cho cảm giác rất dễ chịu. Hiện Shisha được sử dụng nhiều trong các quán bar, vũ trường.

Shisha còn là tên một thiết bị có một hoặc nhiều thân (thường làm bằng thủy tinh) dùng để hút thuốc lá, trong đó khói được lọc và làm lạnh bằng cách đi qua nước... Xuất phát từ Ấn Độ, shisha đã trở nên phổ biến, đặc biệt tại Trung Đông và dần dần được biết đến ngày càng nhiều ở Bắc Mỹ, Châu Âu, Úc và Brasil. Người ta đổ nước vào bình ở phía dưới shisha để ống thân đã gắn chặt ngập trong nước khoảng vài phân. Nước càng sâu thì lực hút khi dùng càng phải lớn.

Thuốc lá được bỏ vào trong chén đặt ở đầu shisha và than hồng đặt trên đầu thuốc lá. Một số nền văn hóa phủ chén bằng một miếng thiếc hoặc màn kim loại để ngăn cách than với thuốc, làm tối thiểu lượng tro than lẫn trong khói. Cách này cũng giúp giảm nhiệt độ đốt thuốc, để tránh làm cháy thuốc trực tiếp. Khi người ta hút vòi, khí được đẩy qua cục than và vào trong chén đựng thuốc. Không khí nóng do than tỏa ra sẽ làm bốc hơi (chứ không cháy) thuốc lá, tạo ra khói, rồi được truyền xuống ống thân để đi vào nước trong bình.

Khí sẽ tạo ra bọt, mất nhiệt, và tràn lên phần trên của bình, nơi có gắn vòi. Khi người hút hút vòi, khói sẽ đi vào phổi, và sự thay đổi áp suất trong bình sẽ lại kéo khí vào than, tiếp tục quá trình. Nếu shisha được đốt và tạo ra khói nhưng không ai hút trong thời gian dài, khói bên trong bình nước sẽ được coi là "cũ" và không ngon nữa. Khói cũ sẽ được đẩy ra ngoài qua van làm sạch, nếu có.

Hiện nay, một số quán nước, trà chanh đã mở rộng “dịch vụ” cung cấp shisha cho giới trẻ hút vì thu được nhiều lợi nhuận. Tuy nhiên chính những người bán cũng không hề biết những tác dụng phụ của loại thuốc shisha sau khi sử dụng. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng có thẩm quyền vẫn chưa quản lý chặt chẽ, cũng như chưa có nhiều cảnh báo cần thiết về tác hại nghiêm trọng mà loại thuốc này mang lại.

* Những đối tượng nào được khuyến cáo tuyệt đối không nên xăm hình?

Lê Đình Trai, Nghĩa Hưng, Nam Định

Theo tôi chẳng có đối tượng nào nên xăm hình vì với truyền thống lâu đời người Việt Nam thường ác cảm khi thấy những người xăm hình, vì nghĩ rằng đó là tầng lớp giàu có, ăn chơi trác táng, vô công rồi nghề, muốn tỏ ra là tầng lớp anh chị, tầng lớp chịu chơi... Việc nhiễm khuẩn, nhiễm độc do xăm hình chẳng có loại trừ ai đâu!