Rắc rối do buông lỏng quản lý đất đai

Người dân đang ngăn cản lực lượng thi công

Để tiến hành khai thác mỏ này trên đất Nghệ An, Cty Hoàng Mai đã được các cơ quan chức năng làm thủ tục thuê đất tại Nghệ An với tổng diện tích 93,63 ha, trong đó 61,7 ha nằm trên địa bàn xã Quỳnh Thiện và gần 31,9 ha nằm trên địa bàn xã Quỳnh Vinh. Cuối tháng 9/2000, tỉnh Nghệ An ký quyết định phê duyệt phương án đền bù GPMB tại xã Quỳnh Thiện.

Thực hiện quyết định này, năm 2000, Cty Hoàng Mai đã phối hợp với các bên liên quan mời 91 hộ dân đến trụ sở UBND thị trấn Hoàng Mai nhận tiền đền bù nhà cửa, cây cối, hoa màu, hỗ trợ ổn định đời sống với tổng giá trị bồi thường trên 2,5 tỷ đồng. Các hộ được đền bù đều nhận tiền và không có khiếu nại gì. Riêng diện tích gần 54,3 ha đang được các hộ dân canh tác được xem là đất công do HTX quản lý nên UBND tỉnh giao cho Cty Hoàng Mai chi trả trực tiếp tiền đất vào ngân sách xã (hộ cá nhân không được hưởng) với tổng số tiền hơn 73 triệu đồng (Quyết định số 3104).

Sẽ không có hậu quả xảy ra, nếu sau khi GPMB xong đơn vị được thuê đất tổ chức quản lý, khai thác cho mục đích của dự án. Thế nhưng, sau khi chi trả tiền đền bù xong, do có một phần diện tích đã thu hồi nằm trong khu vực hành lang an toàn mỏ đá vôi Hoàng Mai B nên Cty Hoàng Mai chưa sử dụng đến. Do đó đơn vị này chỉ tiến hành đóng cọc bê tông cốt thép để xác định biên giới xong lại thả nổi cho các hộ tiếp tục tái sử dụng đất. Bởi thế, ngoài một số diện tích bị bỏ hoang hoá, có một số hộ triển khai trồng màu và tiếp tục thu hoạch chồi tái sinh trên các gốc cây đã được các hộ dân thu hoạch.

Tháng 3/2010, khi yêu cầu mở rộng sản xuất đặt ra, Cty Hoàng Mai mới thông báo trong đó “yêu cầu các hộ dân có cây cối thu hoạch để Cty tiến hành khởi công trạm đập đá xây dựng…” thì ngay lập tức 9 hộ gia đình tại khối Tân Hùng, thị trấn Hoàng Mai có đơn khiếu nại. Các hộ trên cho rằng: Họ mới được đền bù hoa màu, cây cối mà chưa được đền bù đất khai hoang… Nhận được đơn, sáng 2/04/2010, Cty Hoàng Mai đã tổ chức buổi làm việc với 9 hộ dân để giải thích; sau đó UBND thị trấn Hoàng Mai cũng ra thông báo: “Nghiêm cấm sản xuất, chăn thả trâu bò và các hình thức ngăn cản thi công trên khu vực hành lang an toàn mỏ đá vôi Hoàng Mai B”. Thế nhưng, các hộ trên vẫn không chấp hành, họ kiên quyết đòi bồi thường thêm tiền đất. Và như một phản ứng dây chuyền, từ 9 hộ bột phát đứng ra “đấu tranh” đến tháng 5/2011 đã có tổng cộng 19 hộ cũng nhập cuộc. Điều đáng nói là có một số hộ sau khi đất bị thu hồi suốt 10 năm qua họ không hề canh tác nay cũng vào hùa khiến vụ việc càng trở nên phức tạp.

Trước tình hình đó, cuối tháng 4/2010, các cơ quan chức năng của thị trấn Hoàng Mai buộc phải mở cuộc họp để giải thích, vận động các hộ dân khiếu nại. Mặc dù đại diện Cty Hoàng Mai đã kiên trì giải thích việc đơn vị này đã thực hiện xong nghĩa vụ bồi thường theo đúng Nghị định 22/1998/NĐ-CP của Chính phủ cho dân trên phần diện tích thuộc ranh giới hành lang an toàn khu mỏ, thế nhưng các hộ dân vẫn một mực cho rằng: “Năm 2001, chúng tôi chỉ mới nhận tiền bồi thường hoa màu, chưa được nhận tiền đất. Diện tích đất ấy vẫn của họ nên tiếp tục canh tác, nay muốn lấy đất thì phải bồi thường tiền đất theo Nghị định 69 mới ban hành thì họ mới chịu giao đất”.

Ông Nguyễn Bá Huy, Chủ tịch UBND thị trấn Hoàng Mai lý giải rằng: Vụ việc trở nên phức tạp là do các hộ dân là chưa hiểu hết các chủ trương, văn bản của Nhà nước về chính sách bồi thường. Năm 2000, toàn bộ diện tích đất mà các hộ này sử dụng bị thu hồi đang thuộc quyền quản lý của HTX nên tiền đền bù đất đã được Cty Hoàng Mai chuyển vào ngân sách địa phương để xây dựng các công trình phúc lợi theo Quyết định số 3104 ngày 20/10/2000 của UBND tỉnh Nghệ An là đúng quy dịnh của pháp luật. Do đó việc khiếu nại đòi đền bù tiền đất của các hộ dân hiện nay là không có cơ sở.

Do cả 2 bên không tìm được tiếng nói chung nên từ tháng 5/2010 đến nay, mặc dù đã được chính quyền huyện Quỳnh Lưu và các cơ quan chức năng ở địa phương vào cuộc, hỗ trợ tích cực nhưng mỗi lần Cty Hoàng Mai triển khai thi công là lập tức bị các hộ dân kéo ra cản trở. 

Và vụ việc hy hữu này chưa biết bao giờ mới có hồi kết.