Kênh tưới đi trước, đậu phộng theo sau
Theo ông Trần Đình Thọ, Giám đốc HTX Nông nghiệp Thượng Giang, xã Tây Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định), trước đây, do hệ thống thủy lợi trên địa bàn chưa có nên nông dân gặp khó trong sản xuất. Từ cuối năm 2020, khi kênh tưới Thượng Sơn đi vào hoạt động, 100% diện tích đất sản xuất của 3 thôn phía nam của xã Tây Giang là Thượng Giang, Tả Giang và Nam Giang được cung cấp đầy đủ nước tưới.
Đậu phộng trồng trên đất soi ở HTX Nông nghiệp Thượng Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định) cho năng suất đạt 100 tạ đậu tươi/ha. Ảnh: V.Đ.T.
Sau khi chủ động được nước tưới, nông dân vùng đất trung du này đẩy mạnh sản xuất cây đậu phộng (lạc), loại cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Riêng tại HTX Nông nghiệp Thượng Giang, nếu trước đây diện tích sản xuất đậu phộng chỉ 100ha thì hiện đã tăng lên 200ha.
“Những diện tích trước đây bà con trồng mía và mì (sắn) kém hiệu quả nay đã được chuyển sang trồng đậu phộng. Năng suất đậu phộng những vùng đất gò đạt 70 - 80 tạ đậu tươi/ha, những vùng đất soi bãi cho năng suất cao hơn, khoảng 100 tạ đậu tươi/ha. Trước nay, bà con chủ yếu trồng đậu phộng vụ đông xuân, từ năm 2020 đến nay, nhờ có kênh tưới Thượng Sơn, Trung tâm Khuyến nông Bình Định đã về xây dựng mô hình sản xuất đậu phộng vụ hè, hiệu quả của mô hình chắc chắn sẽ làm tăng diện tích trồng đậu phộng vụ hè trong những năm tới”, ông Trần Đình Thọ chia sẻ.
Cũng theo ông Thọ, những năm trước đây, đầu ra sản phẩm đậu phộng của nông dân Thượng Giang chủ yếu tiêu thụ qua tư thương. Khoảng 50% diện tích đậu phộng ở Thượng Giang sản xuất giống L14, hầu hết được bán đậu tươi; 50% còn lại sản xuất giống đậu sẻ, giống đậu rằn của địa phương được nông dân ép dầu bán dần.
Năm 2020, HTX Nông nghiệp Thượng Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định) lắp đặt máy ép dầu có công suất 8 tạ đến 1 tấn/ngày với mức đầu tư 150 triệu đồng. Ảnh: V.Đ.T.
Sau khi diện tích đậu phộng trên địa bàn nhanh chóng tăng đến gấp đôi so với trước đây, sản lượng đậu phộng cũng tăng gấp 2 lần, HTX Nông nghiệp Thượng Giang lập tức nghĩ cách tiêu thụ đậu phộng cho nông dân.
Năm 2020, HTX Nông nghiệp Thượng Giang đầu tư 150 triệu mua giàn máy ép dầu có công suất ép từ 8 tạ đến 1 tấn/ngày rồi thu mua đậu phộng của nông dân về ép ra dầu để bán. Giàn máy này chưa đáp ứng được nhu cầu của nông dân, năm 2021, với sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến công tỉnh, HTX tiếp tục đầu tư hơn 350 triệu đồng nữa để sắm thêm giàn máy ép có công suất 2,4 tấn/ngày để hoạt động. Đến lúc này, nhà máy ép dầu phộng của HTX Nông nghiệp Thượng Giang không chỉ giúp thụ hết sản lượng đậu phộng của nông dân địa phương mà còn tiêu thụ cả đậu phộng của nông dân các xã lân cận.
Lợi đủ đường nhờ nhà máy ép dầu
Theo ông Trần Đình Thọ, Giám đốc HTX Nông nghiệp Thượng Giang, nhà máy ép dầu không chỉ làm phong phú thêm hoạt động và tăng thêm khoản thu cho HTX, mà còn giải quyết việc làm với thu nhập ổn định cho 4 lao động. Vào vụ thu hoạch đậu phộng, nhà máy hoạt động ròng rã, lao động nam có thu nhập 500 ngàn đồng/ngày, lao động nữ từ 320 - 350 ngàn đồng/ngày.
Nhà máy ép dầu còn mang đến cái lợi lớn cho nông dân trồng đậu phộng trên địa bàn là không còn lo khâu tiêu thụ sau mỗi vụ thu hoạch. Bởi, HTX thu mua hết sản phẩm của bà con theo giá thị trường để ép dầu và bán cho các đầu mối cung cấp mặt hàng dầu phộng cho thị trường miền Nam.
Năm 2021, HTX Nông nghiệp Thượng Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định) đầu tư thêm 350 triệu đồng lắp đặt thêm giàn máy ép dầu có sông suất 2,4 tấn/ngày. Ảnh: V.Đ.T.
Nếu nông dân không bán đậu phộng cho HTX, mang đậu phộng đến ép tại nhà máy, lấy dầu về cung cấp cho thị trường nội địa thì có thu nhập tăng thêm 3 triệu đồng/tấn đậu phộng. “1 tấn đậu phộng HTX thu mua với giá 25 triệu đồng, sau khi ép ra dầu, số tiền bán dầu HTX thu về được 28 triệu đồng. Nông dân mang đậu phộng đi ép gia công, sau đó bán dầu cũng có khoản thu nhập tăng thêm 3 triệu đồng/tấn đậu phộng. Giá ép dầu gia công của HTX là 220 ngàn đồng/tạ, rẻ hơn các nhà máy ép dầu bên ngoài 40 ngàn/tạ. Nếu nông dân không thu lại bã đậu phộng thì HTX không thu tiền công ép dầu”, ông Thọ phân tích.
Một mối lợi khác từ nhà máy ép dầu mang lại cho HTX là ngoài có lãi 3 triệu đồng/tấn đậu phộng sau khi ép ra dầu, HTX còn có khoản thu khác từ bã đậu phộng bán cho các trang trại chăn nuôi với giá 7 ngàn đồng/kg. 1 tấn đậu phộng sau khi ép dầu cho được 400 - 500kg bã. Khoản thu này đủ chi phí tiền điện vận hành nhà máy ép dầu.
Nhân viên HTX Nông nghiệp Thượng Giang (huyện Tây Sơn, Bình Định) bảo dưỡng máy ép dầu sau vụ thu hoạch. Ảnh: V.Đ.T.
“Công ty Lộc Trời đã đặt vấn đề với chúng tôi nếu sản phẩm dầu phộng của HTX được chứng nhận sản phẩm OCOP cấp tỉnh đạt 3 sao trở lên, Công ty sẽ bao tiêu toàn bộ sản phẩm, với yêu cầu sản phẩm được đóng nhãn Lộc Trời để được tiêu thụ trên cả nước. Năm 2022, sản phẩm dầu phộng của HTX sẽ tham gia sản phẩm OCOP để đầu ra được vững chãi hơn”, ông Trần Đình Thọ cho hay.
“Trước đây, chúng tôi cũng đã liên kết sản xuất bắp (ngô) ngọt với Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao - Gia Lai. Nông dân tham gia sản xuất bắp ngọt sẽ được Công ty ứng trước giống để trồng, sau khi thu mua sản phẩm mới thu hồi tiền giống.
Tham gia sản xuất bắp ngọt nông dân rất có lãi, Công ty thu mua sòng phẳng nên thu hút nhiều nông dân tham gia”, ông Trần Đình Thọ, Giám đốc HTX Nông nghiệp Thượng Giang chia sẻ.
