Tìm hiểu về gió Mặt trời

Thứ Năm 22/10/2015 , 07:13 (GMT+7)

Gió Mặt trời là một luồng hạt điện tích giải phóng từ vùng thượng quyển của Mặt trời.

* Xin cho biết loại gió nào được gọi là gió Mặt trời?

Chu Văn Giang, Mỹ Lộc, Nam Định

Gió Mặt trời là một luồng hạt điện tích giải phóng từ vùng thượng quyển của Mặt trời. Khi gió này được phát ra từ những ngôi sao khác với Mặt trời của chúng ta thì nó còn được gọi là gió sao.

Gió Mặt trời mang các hạt electron và proton ở năng lượng cao, khoảng 500 KeV, vì thế chúng có khả năng thoát ra khỏi lực hấp dẫn của các ngôi sao nhờ năng lượng nhiệt cao này.

Nhiều hiện tượng có thể được giải thích bằng gió Mặt trời, trong đó bao gồm: Bão từ, khi dòng hạt mang điện này tác dụng lên các đường cảm ứng từ của Trái đất; hiện tượng cực quang, được sinh ra khi các hạt trong gió Mặt trời tương tác với từ trường của các hành tinh và tạo nên các màu sắc đặc trưng ở ban đêm trên bầu trời; lời giải thích tại sao đuôi của các sao chổi luôn luôn hướng ra ngoài Mặt trời; cùng với sự hình thành của các ngôi sao ở khoảng cách xa.

Những năm cuối của thập niên 1990, máy đo phổ cực tím vòng trên tàu vũ trụ quan sát Mặt trời đã phát hiện thấy các vùng tăng gia tốc của gió Mặt trời mạnh bắt nguồn từ các cực của Mặt trời, và chỉ ra rằng gia tốc của gió lớn hơn so với các tính toán về sự giãn nở nhiệt động lực học đơn thuần.

Mô hình của Parker dự đoán rằng, gió Mặt trời sẽ tạo ra các bước chuyển tiếp từ các dòng vượt âm tại độ cao vào khoảng 4 lần bán kính của Mặt trời trên quyển sáng. Tuy nhiên, điểm chuyển tiếp này nay đã hạ xuống thấp hơn nhiều, chỉ vào khoảng một bán kính Mặt trời trên quyển sáng, điều này dẫn đến những cơ chế khác đã làm tăng gia tốc cho gió Mặt trời.

Trong hệ Mặt trời, các thành phần của gió Mặt trời là tương đồng với các thành phần trong cực quang của Mặt trời, ở đó có 73% là hiđrô ion hóa, 25% là heli ion hóa, phần còn lại là các ion tạp chất. Trong khi thành phần của một plasma có, 95% là các hiđrô ion bậc 1,4% là heli ion bậc 2, và 0,5% là các ion phụ khác. Thành phần chính xác của gió Mặt trời khó được tính toán, đó là do ảnh hưởng của hiện tượng dao động diện rộng.

GS.NGND NGUYỄN LÂN DŨNG