Tuổi thanh xuân dành cho biển cả

Năm 1997, Hải đoàn 48 Bộ đội biên phòng được thành lập tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, trung úy Đoàn Minh Tiến khoác ba lô từ TP Hải Phòng vào nam giữ chức vụ thuyền phó tàu BP 48-01-04. 

Rau rừng giữa biển

Mùa đông năm 1998, một chiếc tàu nước ngoài đang trôi lấp lửng cách đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị khoảng 7 hải lý, các ngư dân trên tàu này đang thả lưới đánh bắt cá.

Bất thình lình, một chiếc tàu tuần tra màu xám, băng từ hướng nam ập tới, hụ ga, áp sát chiếc tàu đánh cá này. Trung úy, thuyền phó Đoàn Minh Tiến cùng đồng đội nhảy sang tàu và không cho các ngư dân trở tay, yêu cầu dồn lên trước mũi, thuyền trưởng xuất trình giấy tờ.

Trung úy Tiến thông qua phiên dịch hỏi “tại sao đưa tàu vào vùng nước nội thủy của Việt Nam để đánh bắt cá?”. Ông thuyền trưởng tàu cá Trung Quốc ấm ớ chỉ tay ra hiệu “máy hỏng, tàu trôi tự do”.

Thuyền phó Tiến chui xuống khoang máy nhìn vài linh kiện trên máy bị tháo rời, đó là nắp bugi, dây nước làm mát của chiếc máy Đông Phong. Các ngư dân ra vẻ đau khổ vì tàu đánh cá bị hư hỏng máy, lo sợ thiếu lương thực.

Liếc mắt chậm rãi nhìn từng khuôn mặt ngư dân nước ngoài, lắng nghe lời trình bày, kể khổ, thuyền phó Tiến lắc đầu và nói rằng, chiếc tàu này tự tạo ra tình huống hư hỏng để đánh bắt cá trái phép.

Anh Tiến ra hiệu các ngư dân phải lắp ngay máy và rời khỏi vùng biển Việt Nam, sau 15 phút mà không lắp xong thì sẽ bị bắt giữ. Thuyền trưởng tàu Trung Quốc rối rít xin “khắc phục sự cố”, vì trò mèo đã bị lật tẩy.

Đó là một trong nhiều tình huống mà thuyền phó Tiến và anh em bộ đội biên phòng ở Hải đoàn 48 gặp trong quá trình tuần tra trên biển.

Nhớ lại những năm tháng đó, anh Tiến cho biết “nhiều trò lắm, có lúc bắt họ thì họ vờ bị ốm, xin sang tàu và thả về; có lúc họ tự đổ thuốc đỏ lên người rồi quay ra vu oan là bị đánh chảy máu, còn phổ biến nhất là bỏ chạy rồi thả cả chùm dây, lưới sau đuôi tàu nhằm gây quấn chân vịt tàu đuổi theo, chống tiếp cận.

Tàu từ Hải đoàn 48 liên tục tuần tra dọc bờ biển các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế và Quảng Trị.

Sau giờ phút tuần tra trên biển, anh Tiến cùng đồng đội lại nhìn vào hải đồ để xem tàu đang nằm cách đất liền bao nhiêu hải lý.

Thời điểm cách đây hơn 20 năm, một chiếc tàu nằm ngoài biển khơi kéo ga chạy vào bờ với lý do để mua thức ăn, thêm rau xanh là điều khá xa xỉ, vì điều kiện đất nước còn nghèo. Vậy là mỗi chuyến rượt đuổi các tàu cá xâm phạm chủ quyền thì con tàu của anh lại đi xa hơn nữa, giữa biển khơi chỉ có thể kết nối với đất liền bằng máy thông tin.

Có nhiều chuyến đợi cơ ở đảo Cồn Cỏ, tàu vừa neo vừa tuần tra dọc lãnh  hải từ 6-9 tháng mới quay về đơn vị, anh em lên lịch phân công đi hái rau rừng, bữa ăn quen thuộc là luộc rau dền lấy nước để nấu với cá câu; nấu nước lá chua me đất để làm canh mực.

Khi chán món canh rau dền, chua me thì anh em tự sưu tầm các loại cây có thể ăn được để làm rau xanh. Bởi vì vào thời điểm đó, tàu thế hệ cũ, không được trang bị tủ lạnh để cấp đông thực phẩm phục vụ chuyến tuần tra dài ngày, anh em không thể chạy tàu vào đất liền để đi chợ rồi ra khơi để ăn trong vài ngày.

“Chỉ có lính biển mới hiểu được cảnh khổ, nhưng mà anh em vẫn phải trụ bám, vì lúc đó chưa có Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ; Việt Nam và Trung Quốc chưa ký Hiệp định hợp tác nghề cá Vịnh Bắc Bộ, nếu tàu mà quay đi thì tàu ngư dân Trung Quốc sẽ ào vào đánh cá ngay, vì vậy cả biên đội phải chấp nhận cảnh sống xa nhà, cứ đi từ đảo này sang đảo khác rồi thả neo, tuần tra” – anh Tiến kể.

Dân đảo là người thân

Trong những chuyến hành trình, con tàu đưa anh cập vào bờ biển đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, có khi vào đảo Cù Lao Chàm tỉnh Quảng Nam để đợi cơ, chờ lệnh xuất phát ra chặn bắt tàu xâm phạm chủ quyền ở khu vực đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị.

Anh Tiến kể, đối với lính biên phòng lênh đênh trên tàu, được vào đảo nào có nhà dân, có chợ thì vui như được đến thành phố lớn. Vì có nhiều chuyến đợi cơ, tàu cập vào đảo Cồn Cỏ, đây là hòn đảo chỉ có chục hộ dân và các đơn vị bộ đội.

Ngồi với lính ở  Hải đoàn 48 thì sẽ nghe anh em kể toàn chuyện người thân ở các đảo, bạn bè ở những nơi cô đơn như chốt ra đa, trạm đèn biển. Những người sống trong cảnh cô đơn, khi gặp nhau thì dễ tâm đầu ý hợp.

Khi ngoài tuổi 30, Đoàn Minh Tiến trở thành một trong những chàng trai sống cô đơn có thâm niên trên tàu.

Những chuyến đi dài ngày trên biển liên tục nên anh ít có điều kiện về Hà Tĩnh thăm quê. Cha mẹ của anh thì đã mất lúc anh còn là một cậu bé. Hồi ức về cha mẹ thời gian khổ luôn in đậm trong tâm trí của anh.

Nếu những người còn cha mẹ thì chắn chắn sẽ luôn được nhắc nhở, hỏi thăm khi nào thì lập gia đình để có cháu nội. Mãi đến năm 35 tuổi, anh mới tìm được người bạn đời, quê ở tỉnh Hà Tĩnh.

Vậy là trong những chuyến tuần tra xuôi ngược trên biển, anh có tấm ảnh để mở ra ngắm nhìn. Người vợ của anh cũng thấu hiểu, lấy chồng lính thì biền biệt, thỉnh thoảng mới ghé về thăm nhà. 

Ngồi kể chuyện cuộc đời binh nghiệp, cuộc đời thanh xuân trải dài trên biển cả, anh Tiến cho biết, ở đơn vị thì từ Hải đoàn trưởng đến Chính ủy đều là những người có mặt tại đơn vị từ ngày đầu thành lập và gắn bó với thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định cho đến bây giờ; tính ra thì ai cũng đều có những năm tháng dài sống trên biển, có nhiều kinh nghiệm trong việc xử lý tàu nước ngoài xâm phạm chủ quyền, biết đến những bữa rau rừng giữa biển…

Câu chuyện về cuộc đời lính biển anh kể bị gián đoạn, bởi có một nhóm tàu lạ đi sát lãnh hải ngang với vùng biển  của tỉnh Quảng Ngãi để thăm dò, sau đó vào đến Bình Định thì chuyển hướng, băng qua lãnh hải, đột sâu về phía hòn Ông Căn, Ông Cơ.

Trên cương vị Phó Hải đoàn trưởng, Tham mưu trưởng, thượng tá Đoàn Minh Tiến lướt nhanh qua tấm hải đồ và quay ra nói rành mạch về các điểm đảo, kinh độ, tọa độ, luồng cá ngừ, cá cam, cá thóc, cá cơm…mùa nào thì xuất hiện tại từng khu vực. Kiến thức về biển cả như một ngư dân của anh và những chỉ huy của Hải đoàn 48 là cơ sở để nhận định tình hình, bố trí tàu mai phục, xuất kích ra khơi.