Theo Chi cục Trồng trọt - BVTV Khánh Hòa, toàn tỉnh có hơn 8.000 ha xoài, có khoảng nửa diện tích là giống xoài Úc.
Huyện Cam Lâm là "thủ phủ" trồng xoài của tỉnh, với diện tích lên đến 5.000 ha, tổng sản lượng trên 44.000 tấn quả tươi/năm. Trong đó diện tích xoài Úc trên 3.000 ha, sản lượng trên 20.000 tấn quả tươi/năm.
Xoài Úc du nhập vào tỉnh Khánh Hòa năm 2001, với 2 loại giống Kensingtonprise (KP) và Mangiferaindica (R2E2). Ông John Ed.Morton - Chủ tịch Hiệp hội cây ăn quả bang Queesland (Australia), Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty Nông sản EMU đã đưa hom giống về Việt Nam và dưới sự hợp tác, giúp đỡ từ chính quyền đã trồng thử nghiệm diện tích gần 10 ha tại trại thực nghiệm giống cây trồng và vật nuôi Suối Dầu thuộc Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư của tỉnh, nay thuộc Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao Khánh Hòa.
Không ngờ xoài Úc hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nên sinh trưởng và phát triển tốt, cho năng suất cao, quả to, màu sắc ửng hồng, hạt nhỏ, tỷ lệ xơ thấp, độ ngọt vừa phải, cơm dẻo khi chín có mùi thơm đặc trưng không thua kém xoài từ xứ sở của Kanguru. Đặc biệt, giống xoài này có vỏ dày nên rất thuận lợi vận chuyển đi xa.
Những năm qua, nông dân phát triển giống xoài Úc thay giống xoài Canh nông (giống xoài địa phương) cổ thụ, kém hiệu quả bằng cách ghép nêm đọt hoặc trồng mới được Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao hướng dẫn. Nông dân chủ yếu phát triển giống xoài Úc R2E2. Giống KP ít được trồng vì nhược điểm khi chín tỏa mùi hương nên thu hút côn trùng gây hại, khiến chi phí sản xuất tăng.
Xoài cho thu hoạch vụ chính từ tháng 3 đến tháng 5, còn vụ nghịch từ tháng 11 đến tháng 1 năm sau. Phần lớn sản lượng được các vựa thu mua xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.
Theo nông dân, trước đây, vào vụ chính, xoài Úc được thu mua với giá trung bình từ 40-50 ngàn đ/kg, còn vụ nghịch từ 80-100 ngàn/kg (loại 1). Do đó, nếu 1 ha nếu cho sản lượng từ 7-10 tấn, sau khi trừ chi phí nông dân lãi từ 150-200 triệu đồng.
Tuy nhiên từ đầu năm 2019, khi Trung Quốc siết chặt đường tiểu ngạch nên giá xoài giảm chỉ còn 30-35 ngàn đ/kg (loại 1) và 20-25 ngàn đ/kg (loại 2). Và, chính vụ 2020, do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19, giá xoài được các vựa thu mua chỉ còn từ 15-20 ngàn đ/kg - loại đẹp xuất sang Trung Quốc.
Để giúp quả xoài xuất chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, cũng như rộng đầu ra tiêu thụ, tỉnh Khánh Hòa yêu cầu các địa phương trong tỉnh tuyên truyền, vận động nông dân, doanh nghiệp nắm bắt các quy định về ATTP.
Ông Đặng Chí Liêm, Phó phòng NN-PTNT huyện Cam Lâm cho biết, trong năm 2019 huyện đã phối hợp Chi cục Quản lý chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản tỉnh triển khai xây dựng các mô hình trồng xoài VietGAP, truy xuất nguồn gốc. Bước đầu, toàn huyện đã có hơn 82 ha chứng nhận VietGAP và dự kiến năm 2020 sẽ mở rộng thêm 60 ha xoài nữa được chứng nhận.
Những quả xoài quả to, tròn, đều trọng lượng từ 0,7-0,8 kg trở lên, màu đỏ, không bị trầy xước là loại 1, được thu mua với giá cao. Phần lớn xoài Úc được bán sang thị trường Trung Quốc, buộc phải làm tốt truy xuất nguồn gốc theo tiêu chuẩn thị trường này.
