Những tháng mùa mưa, ruộng đồng bỏ hoang, nhiều hộ dân ở Phú Yên lại tranh thủ nuôi vịt chạy đồng để bán vào dịp Tết. Vịt chạy đồng phải nuôi giống vịt cổ dài, chân cao…
Vịt chạy đồng không chỉ chế biến thành những món ăn bổ dưỡng, ngon miệng nhờ được ăn nguồn thức ăn cua, ốc, ếch nhái tự nhiên dồi dào, mà chúng còn là "chiến binh" đắc lực trong việc tiêu diệt ốc bươu vàng.
Theo chân vịt chạy đồng
Trên các cánh đồng rộng mênh mông trải dài từ xã Hòa Quang Nam lên Hòa Quang Bắc (huyện Phú Hòa, Phú Yên) đang chờ sạ lúa, những đàn vịt chạy đồng hàng ngàn con lội ruộng rúc đầu ăn cua, ốc, tôm tép.
Ông Nguyễn Chấn, một chủ hộ nuôi vịt ở xã Hòa Quang Nam cho hay: "Tôi nuôi loại vịt cò, loại này chân cao, đi đồng leo lên bờ ruộng, trườn qua được mương nước nên đến mùa chạy đồng người nuôi dễ lùa từ đồng thấp sang đồng cao. Còn nuôi giống vịt siêu thịt, thân hình ục ịch, đi đứng chậm chạp, không lùa xa được, muốn dời đồng phải thuê xe vận chuyển tốn thêm chi phí. Mùa này, lượng mồi ngoài ruộng dồi dào nên vịt cò lớn nhanh, mập tròn không kém gì giống siêu thịt".
Cũng theo ông Chấn, mùa mưa ruộng đồng chờ gối vụ, trên cánh đồng mồi đủ loại, từ lúa chét đến tôm, cua, ốc. Nếu vịt đẻ, trứng lòng đỏ nhiều ăn rất ngon, còn vịt nuôi nhốt trong chuồng cho ăn cám thì lòng đỏ ít hơn, trứng lại không béo như vịt ăn mồi tự nhiên. Nuôi vịt thịt, tức vịt áo lá, mùa chạy đồng vịt ăn mồi tự nhiên, thịt dai, thơm ngon hơn nuôi nhốt cho ăn cám công nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Nghĩa, người nuôi vịt ở xã Hòa Quang Bắc tâm sự: Mùa này, nếu nuôi vịt cò chạy đồng mỗi con một tháng mập thêm 1kg, nuôi cỡ trên hai tháng là xuất chuồng, trọng lượng có thể đạt 2kg trở lên. Nuôi vịt đẻ, bầy 2.000 con, nếu nuôi cho ăn cám công nghiệp thì vịt chỉ đẻ 1.700 trứng, trong khi cho chạy đồng, nhờ nguồn thức ăn dồi dào, vịt sung sức nên đẻ sai, sáng ra lượm được 1.800 trứng.
Từ trước Tết Nguyên Đán, ruộng sạ cuốn chiếu, vịt lùa gom về rộng trong ao, bàu. Thời gian này vịt ăn mồi tự nhiên còn sung sức đẻ trứng, bán cho người mua đổ bánh thuẫn, làm chả rất ngon. “Nuôi vịt chạy đồng, người nuôi khổ vì theo chân bầy vịt, tuy khổ nhưng có lãi, còn nuôi cho ăn cám thời gian qua giá cám tăng cao, tính ra không có lãi”, ông Nghĩa nói.
Ông Nguyễn Văn Hồng ở xã An Thạch (huyện Tuy An), người có nhiều năm nuôi vịt đẻ chạy đồng chia sẻ: "Thời điểm kết thúc vụ hè thu, tôi bắt đầu gầy đàn vịt con. Khi vịt còn trong tháng (chưa qua 1 tháng tuổi) tiến hành nuôi nhốt quây lưới, tôi hầm lúa cho vịt ăn rồi thả đồng. Khi đưa ra thả đồng, chỉ 1 tháng rưỡi đàn vịt mỗi con đã nặng gần 2 ký. Cận Tết, vịt mau mập vì có lúa chét trổ đòng ngậm sữa, cua, tép… vịt ăn đủ chất nên rất mau lớn".
Chiến binh diệt ốc bươu vàng
Nghề nuôi vịt chạy đồng đang phát triển mạnh ở các huyện Tây Hòa, Tuy An, Đồng Xuân và Thị xã Đông Hòa (Phú Yên). Bầy vịt chạy đồng ăn ốc, diệt trứng, góp phần giảm một lượng lớn ốc bươu vàng.
Ông Bùi Văn Kiên ở phường Hòa Vinh (Thị xã Đông Hòa) ra ruộng đắp bờ giữ nước đám ruộng vừa cày lần 2 để chuẩn bị gieo cấy lúa xuân cho hay: Vụ này nhờ vịt chạy đồng ăn ốc bươu vàng nên trong ruộng không thấy ốc mang râu đội mũ đi kiếm ăn. Vịt cò có lợi thế cổ cao, ăn được trứng ốc bươu vàng đu trên cây lúa chét.
"Mấy năm trước do dịch covid-19, nhiều chủ vịt phải bán cả đàn nên tôi ra ruộng thấy trứng ốc bươu vàng đu đỏ đầu ngọn cỏ, lúa chét. Khi sạ, phải mua thuốc đặc trị diệt ốc phun liền, nếu không ốc bươu vàng cắn lúa chỉ còn thưa thớt, rất tốn công cấy dặm. “Bầy vịt cả ngàn con dàn hàng ngang rúc thì không con ốc bươu vàng nào tránh được miệng vịt. Ốc là món hảo hạng của vịt, hằng ngày vịt rà miệng tìm thức ăn, đi đến đâu quét sạch ốc bươu vàng đến đó, còn trứng ốc cũng mất tích luôn”, ông Kiên nói.
Trên cánh đồng xã Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa), nông dân ra đồng chuẩn bị sạ lúa đông xuân. Nhiều người vui mừng vì có vịt chạy đồng vệ sinh đồng ruộng. Ông Lương Văn Lê, Phó Trạm trưởng phụ trách Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật huyện Tây Hòa cho biết: Vụ này ruộng bỏ hoang những tháng mùa mưa, ốc bươu vàng sinh sôi. Ở đây người dân cũng đi bắt ốc bươu vàng bán lại cho người nuôi tôm hùm. Thế nhưng đi bắt ốc thì nước trong chớ nước đục thì không thấy, còn vịt cò chúng có những đặc điểm mắt rất sáng, nhanh nhẹn nên nó mò qua mò lại cả ngày lùng sục dưới ruộng, không chỉ ốc mà ổ rầy vịt cũng rúc vô miệng.
Theo Sở NN-PTNT Phú Yên, toàn tỉnh có 855.000 con vịt. Ông Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên cho biết: Thời gian qua, Sở NN-PTNT đã chỉ đạo các trạm chăn nuôi và thú y kiểm tra, kiểm soát dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật nhập, xuất trên địa bàn huyện, thị xã, thành phố. Đối với vịt chạy đồng, Chi cục Chăn nuôi và Thú y kiểm tra, đôn đốc các xã, thị trấn đẩy nhanh tiến độ tiêm vacxin phòng bệnh nhằm kiểm soát dịch bệnh và góp phần đảm bảo an toàn đàn vịt.