Sẽ đầu tư cơ sở hạ tầng đồng muối Hòn Khói
Vùng sản xuất muối của Khánh Hòa chủ yếu tập trung ở khu vực Hòn Khói, thị xã Ninh Hòa với diện tích khoảng 650ha, trong đó tại phường Ninh Diêm gần 400ha. Hiện vùng sản xuất muối Hòn Khói được cung cấp và tiêu thoát nước qua hệ thống kênh Cầu Treo dài khoảng 7,7 km, chiều rộng bình quân 30m, đây là kênh được đào từ thời Pháp.
Diêm dân cho biết, việc sản xuất đầy khổ cực hiện chỉ còn người lớn tuổi theo nghề. Ảnh: KS.
Ông Nguyễn Duy Quang, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Khánh Hòa, cho biết, hiện tại nhiều đoạn kênh đã bị bồi lấp, mực nước khi triều lên chỉ còn độ sâu hơn 1m, nhiều nơi cạn. Mặc dù hàng năm hệ thống đê bao được diêm dân tu bổ nhưng không đáng kể. Hiện hệ thống đê hai bên kênh bị sạt lở nghiêm trọng, chỉ sử dụng một số đoạn đê nhất định. Cùng với đó, hiện trạng mặt đê có bề rộng trung bình từ 5-7m, chiều cao đê so với mặt nước lúc cạn từ 1-1,5m, do vậy vào mùa mưa bão nước tràn bờ phá hỏng nhiều đoạn đê làm thiệt hại rất lớn tại vùng sản xuất muối Hòn Khói.
Bên cạnh kênh chính Cầu Treo, vùng sản xuất Hòn Khói còn có hệ thống kênh dẫn nước từ kênh Cầu Treo vào ruộng muối. Toàn bộ hệ thống có 12 kênh nhánh đều được đắp bằng đất, hiện trạng cũng đã xuống cấp không đảm bảo dẫn nước phục vụ cho sản xuất muối có hiệu quả, đáy kênh bị bồi lấp chiều rộng từ 5-7m.
Muối Hòn Khói nổi tiếng cả nước về chất lượng. Ảnh: KS.
“Bờ kênh gần như không có chỉ bờ đất nhỏ làm đường mòn đi lại. Hàng năm bị bồi lấp, gây tắc dòng chảy không đáp ứng tiêu thoát cho khu vực và phục vụ sản xuất muối làm tăng chi phí giá thành sản xuất và giảm năng suất muối bình quân của cả vùng”, ông Nguyễn Duy Quang nói và cho biết thêm, việc nhiều năm kênh và cống không nạo vét, sửa chữa nên khả năng dẫn và trữ nước rất kém. Sau một thời gian dài do không được đầu tư cải tạo, đến nay cơ sở hạ tầng hầu hết đều xuống cấp nghiêm trọng hoặc không thể sử dụng.
Cũng vì thế cho đến nay nguồn cung cấp muối từ địa phương đều do người dân tự sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, sử dụng lao động thủ công là chủ yếu. Từ đó dẫn đến năng suất thấp, chất lượng giảm và tính bền vững chưa cao, đời sống người dân vùng muối gặp nhiều khó khăn. Mặc dù chính quyền và nhân dân địa phương đã có nhiều cố gắng trong công tác cải tạo, nâng cấp nhỏ và đã đáp ứng được một phần nào cho sản suất của địa phương. Tuy nhiên với hiện trạng cơ sở hạ tầng như đã nêu trên cho thấy hạ tầng địa phương chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển sản xuất muối trong vùng.
Tỉnh Khánh Hòa sẽ xây dựng chuỗi liên kết sản xuất muối. Ảnh: KS.
Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Khánh Hòa đã xây dựng đề xuất chủ trương đầu tư Dự án nâng cấp, cải tạo cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất muối giai đoạn 2021 - 2025. Sau đó, đã được Bộ NN-PTNT phê duyệt về chủ trương đầu tư tại Quyết định 3313 ngày 23/7/2021 và Quyết định số 3747 ngày 05/10/2022 về điều chỉnh chủ trương đầu tư. Trong quyết định này có dự án Cải tạo, nâng cấp cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất đồng muối Hòn Khói với tổng mức đầu tư gần 61 tỷ đồng.
Theo đó, dự án sẽ nâng cấp cải tạo hệ thống giao thông, thủy lợi và các công trình phụ trợ khác phục vụ sản xuất, vận chuyển và lưu thông sản xuất muối sau khi thu hoạch với diện tích 87ha (trên địa bàn xã Ninh Thọ). Cùng với đó nạo vét, gia cố tuyến kênh chính dài khoảng 2,8 km đảm bảo cấp nước phục vụ sản xuất muối và nạo vét, gia cố kênh nhánh cấp nước vào ruộng muối với tổng chiều dài hơn 2km. Cũng như làm mới các cống điều tiết đầu kênh, cầu qua kênh và các công trình phụ trợ khác; nâng cấp, cải tạo đường giao thông dọc tuyến kênh, với tổng chiều dài khoảng 2,8km theo tiêu chuẩn giao thông nông thôn phục vụ vận chuyển muối và đi lại của người dân làm muối.
Nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm muối
Ngoài nâng cấp cơ sở hạ tầng, tỉnh Khánh Hòa cũng đã ban hành Quyết định 2142 ngày 26/7/2021 về phê duyệt Đề án nâng cao giá trị sản xuất và chế biến muối giai đoạn 2021-2030 trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và đa dạng hóa các loại sản phẩm về muối, đáp ứng nhu cầu muối trong nước, hướng đến xuất khẩu muối và tạo việc làm, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống của người dân làm muối.
Hiện nay cơ sở hạ tầng, thủy lợi phục vụ sản xuất muối Hòn Khói còn hạn chế. Ảnh: KS.
Theo ông Nguyễn Duy Quang, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Khánh Hòa, với định hướng xây dựng các chuỗi giá trị hàng hóa theo hướng bền vững có các thành phần tham gia liên kết sẽ thúc đẩy diêm dân yên tâm bám ruộng muối, yên tâm sản xuất. Đồng thời tạo cơ hội, động lực khuyến khích các HTX diêm nghiệp tăng cường mối liên kết bao tiêu sản phẩm cho diêm dân gắn với phát huy và bảo tồn nghề sản xuất muối, bảo tồn, phát triển nghề sản xuất muối truyền thống tại vùng muối Hòn Khói.
“Chúng tôi sẽ xây dựng chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp với HTX diêm nghiệp, diêm dân cùng nhau hợp tác thu mua nguyên liệu đầu vào, chế biến, tạo dựng nhãn hiệu, quảng bá tiêu thụ sản phẩm. Khi tham gia chuỗi liên kết này, doanh nghiệp, HTX diêm nghiệp và diêm dân sẽ được hưởng chính sách hỗ trợ theo quy định Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp như: hỗ trợ về tư vấn xây dựng liên kết, hạ tầng phục vụ liên kết; hỗ trợ khuyến nông, đào tạo, tập huấn…”, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Khánh Hòa nói.
Theo ông Quang, sau khi cải tạo cơ sở hạ tầng, xây dựng các chuỗi giá trị hàng hóa và liên kết sản xuất, Sở NN-PTNT sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh tổ chức lại sản xuất, phát triển hợp tác xã diêm nghiệp; đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực sản xuất muối. Cùng với đó phát triển các hoạt động du lịch nghỉ dưỡng biển Dốc Lết, kết hợp các hoạt động du lịch biển Dốc Lết với du lịch trải nghiệm sản xuất muối sạch tại vùng muối Hòn Khói và các dây truyền, công nghệ chế biến các sản phẩm về muối tại doanh nghiệp chế biến muối trên địa bàn thị xã Ninh Hòa. Cũng như xây dựng chỉ dẫn địa lý vùng sản xuất và thương hiệu sản phẩm muối đặc trưng của tỉnh Khánh Hòa và tổ chức xây dựng chương trình xúc tiến thương mại cho các sản phẩm muối.
