Hình MRI chuỗi xung T2W của bệnh nhi L.T.N và bệnh nhi N.H.X.
BS.CK2 Đỗ Châu Việt, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực Nhiễm, Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, hội chứng động kinh co giật nửa người - liệt nửa người (hemiconvulsion-hemiplegia-epilepsy - HHE) là một bệnh hiếm gặp, được phát hiện lần đầu vào năm 1960. Bệnh có trạng thái co giật nửa người kéo dài trên trẻ sốt dưới 4 tuổi, gây liệt nửa người cùng bên co giật và teo não bán cầu đối bên.
“Ở giai đoạn cấp tính, bệnh nhân xuất hiện nhiều cơn co giật khó kiểm soát, tổn thương và phù một bên bán cầu não. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh nhân có thể liệt nửa người suốt đời, di chứng não và sống đời sống thực vật, thậm chí có thể tụt não dẫn đến tử vong", bác sĩ Việt thông tin.
Cũng theo bác sĩ Việt, bệnh HHE được chẩn đoán xác định dựa vào hình ảnh học não đặc trưng trên MRI. Trong giai đoạn cấp tính có biểu hiện tổn thương phù nề nửa bán cầu não, tiếp đến là teo não không tương quan với bất kỳ vùng mạch máu nào.
Nguyên nhân và tác nhân hiện tại của bệnh vẫn chưa rõ ràng. Nhiều giả thuyết đặt ra có thể do miễn dịch và chuyển hóa.
Không chỉ là bệnh hiếm, chuyên gia nhận định người mắc hội chứng HHE thường tiên lượng xấu, di chứng thần kinh và khả năng kháng thuốc động kinh cao.
Bác sĩ Việt cho biết, vào đầu tháng 5, Khoa Hồi sức tích cực Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 2 đã tiếp nhận trường hợp đầu tiên là bé gái L.T.N (18 tháng tuổi, ngụ Thành phố Thủ Đức). Trước đó 1 ngày, bệnh nhi sốt cao 39 độ C kèm co giật toàn thân và được gia đình đưa đến bệnh viện trên địa bàn. Tuy nhiên, cơn co giật kéo dài, kém đáp ứng với thuốc chống co giật, nên được chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng 2 trong tình trạng lơ mơ, co giật toàn thân xen kẽ với những đợt co giật nửa người bên phải.
Ngay lập tức bé N. được đặt nội khí quản, chuyển khoa Hồi sức tích cực Nhiễm. Kết quả MRI sọ não cho thấy, bé N. có tổn thương hạn chế khuếch tán lan tỏa ở bán cầu não trái trong khi vỏ não phải bình thường. Kết quả xét nghiệm khác của bé N. âm tính với các tác nhân viêm não như Herpes simplex, viêm não Nhật Bản, soi và cấy không có vi khuẩn nên bệnh nhi được điều trị với steroid liều cao, giúp thở, chống phù não.
Sau 3 ngày điều trị, tri giác của bé N. có dấu hiệu cải thiện và dần được cai máy thở. "Dù còn yếu nửa người phải, bé N. tiếp tục điều trị thuốc động kinh, vật lý trị liệu vận động. Hiện bé N. đã phục hồi hoàn toàn về tri giác, sức cơ, trương lực cơ toàn thân", bác sĩ Việt thông tin.
Trường hợp thứ hai là bé gái N.H.X (sinh năm 2020, tại TP.HCM), có tiền sử động kinh toàn thể từ 14 tháng tuổi và đang điều trị Depakin.
Trước đó một ngày, bé X. sốt cao rồi lên cơn co giật kéo dài 30 phút trước khi đưa đến Bệnh viện Nhi Đồng 2. Tại đây, bé X. tiếp tục co giật nhiều lần với cơn toàn thể xen kẽ co giật miệng và tay phải. Sau co giật, bé X. mê, suy hô hấp và được cho thở máy.
Kết quả MRI sọ não của bé X. cho thấy có tổn thương kèm phù não gần như toàn bộ nửa bán cầu trái, đẩy lệch đường giữa sang phải, bán cầu não phải bị ép xẹp. Các bác sĩ nhanh chóng hội chẩn và sử dụng steroid liều cao 30mg/kg/ngày trong 5 ngày, đồng thời dùng kháng thể globulin 1gram/kg/ngày truyền tĩnh mạch trong 2 ngày.
Qua 10 ngày tích cực điều trị, tri giác bé X. có cải thiện chậm, có nhịp tự thở tốt và cai được máy thở, tiếp tục kiểm soát động kinh và vật lý trị liệu vận động. Tuy nhiên, do bé X. còn di chứng, mở mắt kém tiếp xúc, cử động hạn chế và yếu nửa người phải, dù được ra viện, X. vẫn cần được theo dõi, tái khám để can thiệp khi cần thiết.
Chứng kiến hai bệnh nhi đã được hồi sinh và xuất viện trong niềm hạnh phúc của gia đình, BS.CK2 Đỗ Châu Việt cho biết, đây là hai trường hợp hội chứng co giật nửa người - liệt nửa người nặng phải thở máy và cần hồi sức tích cực. Cả hai nhập viện trong bệnh cảnh là sốt, co giật và rối loạn tri giác. Cùng với sự phối hợp chặt chẽ của nhân viên y tế khoa lâm sàng, khoa cận lâm sàng, bệnh nhi đã nhanh chóng được chẩn đoán, điều trị và sớm phục hồi.
