Thân đập hồ chứa thải quặng đuôi của Công ty Cổ phần khoáng sản 3 xuất hiện bùn nhầy nhão, rỉ nước. Ảnh: H.Đ
Lo ngại hồ chứa mất an toàn
Công ty Cổ phần khoáng sản 3 - Vimico (địa chỉ tại tổ 30, phường Duyên Hải, TP Lào Cai) được phép khai thác bằng phương pháp lộ thiên quặng sắt tại mỏ Làng Vinh - Làng Cọ, xã Võ Lao (huyện Văn Bàn, Lào Cai).
Cạnh khu khai thác quặng sắt của công ty này là hồ chứa thải quặng đuôi sau tuyển. Do hồ thải nằm trên đồi nên chênh lệch độ cao lớn với khu vực dân cư xung quanh. Ghi nhận tại đây, hoạt động khai thác của công ty đang tạm dừng hoạt động, tuy nhiên hồ chứa thải quặng đuôi nước vẫn đầy xâm xấp mặt hồ nhất là sau đợt mưa vừa qua. Không những vậy, nước hồ còn chứa hỗ hợp nước, bùn sau tuyển rửa quặng sắt...
Sinh sống tại đây, những người dân hết sức lo ngại với việc Công ty Cổ phần khoáng sản 3 buông lỏng quản lý an toàn hồ chứa thải quặng đuôi, chỉ chăm chăm lấy lợi ích từ việc khai thác, bất chấp an nguy của cư dân.
Ông Lương Văn Quyết, người dân sinh sống ở thôn Lủ 2, xã Võ Lao (huyện Văn Bàn, Lào Cai) cho biết, người dân chúng tôi đã phát hiện việc hồ chứa thải quặng đuôi của Công ty Cổ phần khoáng sản 3 bị rò rỉ nhưng không thấy chủ mỏ ở đâu, cũng không thấy đơn vị cho người lên sửa chữa. Ở đây, còn 2 anh bảo vệ tối ngủ rồi ban ngày có khi lại đi về nhà.
Cũng theo phản ánh của người dân, sát khu vực hồ chứa thải quặng là diện tích đất canh tác của họ chưa kể còn một số hộ dân sinh sống ở dưới khe do đó trường hợp sự cố hồ thải xảy ra chắc chắn đe dọa sự an nguy của dân; cây cối, hoa màu, ruộng sẽ bị vùi lấp.
"Trước họ có đắp thêm kè nhưng sau này nước lại rò rỉ ở dưới, chúng tôi mới phát hiện ra thôi. Nguy cơ hồ bục vỡ ở đoạn giữa, chỗ có nước chảy ở thân đập. Nếu vỡ, nước sẽ tràn xuống Xuân Thủy ngay. Tôi thấy lo lắng vì hồ không đảm bảo an toàn, trẻ con nhiều khi còn xuống tắm, bơi lội hết sức nguy hiểm. Tôi nhắc các cháu không được tắm vì bị làm sao không ai cứu được đâu", ông Lương Văn Quyết nói.
Sau khi tiếp nhận thông tin từ báo chí, UBND xã Võ Lao đã trực tiếp đến hiện trường kiểm tra thân đập của Công ty Cổ phần khoáng sản 3. Tại đây, phát hiện ngoài việc rò rỉ nước, nước thấm từ thân đập hồ chứa thải quặng đuôi của công ty thì đất tại vị trí rò rỉ đã nhầy nhão như bùn. Mặc dù, trên bề mặt khu vực này trông khô ráo song khi dẫm chân xuống đất thụt lún hút cả bàn chân.
Ông Doãn Văn Vĩnh, Phó Chủ tịch UBND xã Võ Lao cho biết, mọi lần chúng tôi đi kiểm tra nhưng chưa thấy có hiện tượng gì. Sau mấy đợt mưa vừa qua, chúng tôi tiếp tục đi kiểm tra hồ chứa trên địa bàn xã Võ Lao thì phát hiện ra việc này.
Hồ chứa thải quặng đuôi sau tuyển của Công ty Cổ phần khoáng sản 3. Ảnh: H.Đ
Chưa hoàn thiện hồ sơ công trình đập hồ chứa?
Trước thông tin nêu trên, ông Lê Xuân Quỳnh, Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Bàn đã chỉ đạo kiểm tra thực tế tại hồ chứa quặng đuôi mỏ sắt Làng Vinh - Làng Cọ, xã Võ Lao của Công ty Cổ phần khoáng sản 3.
Theo ông Phùng Văn Công, Phó trưởng Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Văn Bàn, thời điểm kiểm tra, công ty đang dừng hoạt động; nước trong hồ chứa quặng đuôi trong, mặt nước cách mặt đập khoảng 1,5m tuy nhiên không xác định được cos mực nước dâng cụ thể. Bên mái ta luy âm dập có vị trí ngấm nước và sụt lún khoảng 50 - 60cm, nguyên nhân khả năng do thời gian mấy ngày qua mưa, nước từ mặt đập tràn xuống vị trí này gây sụt lún và không ngoại trừ nguyên nhân rò rỉ, ngấm nước từ hồ qua thân đập.
Vì vậy, để đảm bảo an toàn tuyệt đối an toàn đập theo ý kiển chỉ đạo của UBND huyện, Phòng Kinh tế và Hạ tầng đề nghị Công ty Cổ phần khoáng sản 3 tổ chức thường xuyên theo dõi, kiểm tra kịp thời phát hiện hiện tượng sụt lún phát sinh; có phương án xử lý kịp thời...
Thực hiện cắm bổ sung biển cảnh báo hồ nước sâu nguy hiểm ở 2 đầu đường mà người dân thường đi qua hồ để đảm bảo an toàn. Sớm hoàn hiện hồ sơ công trình đập hồ chứa và cung cấp hồ sơ đầy đủ về phòng Kinh tế và Hạ tầng phối hợp theo dõi, quản lý.
Tuy nhiên, theo tìm hiểu của PV đây không phải lần đầu tiên xảy ra việc người dân phát hiện những bất thường từ hồ chứa thải quặng đuôi của Công ty Cổ phần khoáng sản 3.
Hồi tháng 10/2021, đoàn kiểm tra của UBND huyện Văn Bàn với sự có mặt của lãnh đạo công ty này đã kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật trong việc khai thác, chế biến, vận chuyển khoáng sản tại mỏ sắt của công ty.
Tại thời điểm kiểm tra tháng 10/2021, bùn sau tuyển rửa quặng sắt đã đầy, mực nước trong hồ chứa cách mặt đập đất tại vị trí giữa thân đập khoảng 1,6m, đặc biệt có 1 vị trí xung yếu thấp nhất có chiều rộng mặt đập hẹp nhất khoảng 7m. Tại vị trí này mặt nước hồ chứa chỉ cách mặt đập khoảng 1m, có nguy cơ cao xảy ra sự cố tràn đập vào thời điểm mưa to kéo dài ...
Quan sát mái hạ lưu tại vị trí giữa thân đập có 2 điểm nước rò rỉ nhỏ, đoàn kiểm tra nhận định là rất nguy hiểm, có nguy cơ mất an toàn hồ đập, vỡ đập nếu như công ty không có biện pháp xử lý khẩn cấp.
Đoàn kiểm tra yêu cầu Công ty Cổ phần khoáng sản 3 - Vimico cần thực hiện ngay việc hạ mực nước hồ chứa thải quặng đuôi sau tuyển xuống đến mức an toàn; Tiến hành kiểm tra, đánh giá nguyên nhân và có biện pháp khắc phục ngay để đảm bảo tuyệt đối an toàn đập trong thời gian trước ngày 24/10/2021... Tuy nhiên đã nhiều tháng qua, việc khắc phục vẫn không triệt để.
Ghi nhận tại thực địa, kể từ tháng 10/2021 những khắc phục (nếu có) của Công ty Cổ phần khoáng sản 3 cho đến nay chưa đảm bảo an toàn, đe dọa an nguy người dân sinh sống trong khu vực.
