Lâu nay, cây mía vẫn chỉ được coi là một cây thực phẩm. Nhưng gần đây, đã có những quan niệm khác về cây mía, nhất là những đóng góp của nó vào việc làm giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu.
Theo ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường VN, hiện nay những nước sản xuất mía đường lớn trên thế giới đều không còn coi mía đường là ngành hàng thực phẩm như trước đây nữa, mà đã coi đây là một ngành sản xuất năng lượng. Trước hết đó là năng lượng cho con người (đường), sau đó là năng lượng sinh học để chạy các loại động cơ (Ethanol) và năng lượng tái tạo (điện từ bã mía).
Việc dùng bã mía để phát điện, trước hết là nhằm tận dụng lượng bã mía khổng lồ, vừa tăng thêm lợi nhuận cho sản xuất mía đường, vừa giải quyết ô nhiễm môi trường. Theo Hiệp hội Mía đường, mỗi 1 tấn mía sau khi ép lấy đường, lượng bã thải ra nếu được dùng để phát điện, có thể tạo ra được 100 kW điện. Trong niên vụ 2011-2012, dự kiến nước ta sản xuất được 16,9 triệu tấn mía. Nếu tất cả số mía này được ép ra đường và dùng bã để chạy máy phát điện, có thể thu được 1.690 MW điện. Lượng điện này không chỉ đủ đáp ứng cho nhu cầu tại chỗ của các NM đường, mà còn dư để cung ứng lên lưới điện quốc gia.
Theo tính toán của ông Nguyễn Văn Lộc, TGĐ Cty CP Đường Biên Hòa, với đà phát triển của cây mía như hiện nay, dự kiến vào năm 2020, nước ta có 24 triệu tấn mía, nếu tận dụng hết bã mía chạy máy phát điện, sẽ có khoảng 2.400 MW điện, bằng 10% sản lượng điện cả nước vào thời điểm đó.
Không những thế, theo ông Nguyễn Văn Lộc, phát điện từ bã mía có thể làm giảm sự phát thải CO2 một cách đáng kể. Hiện nay, mỗi tấn mía nếu dùng phát điện, chỉ thải ra khoảng 0,55 tấn CO2, ít hơn nhiều so với việc phát điện bằng các loại nhiên liệu khác.
Mỗi tấn mía nếu đem làm nhiên liệu sinh học, có thể sản xuất ra được 35-50 lít cồn 96%. Mỗi ha mía có năng suất, chất lượng tốt, có thể làm ra được 7.000- 8.000 lít cồn để làm nhiên liệu sinh học. Vì thế, ở Brazil, hiện nay 50% lượng mía được dùng để sản xuất ra đường, 50% còn lại dùng làm nhiên liệu sinh học.
Ngành mía đường ở Brazil hiện đang được coi là góp phần không nhỏ trong việc làm giảm phát thải CO2 ở nước này, vì nhiên liệu sinh học từ mía làm giảm đáng kể lượng phát thải CO2 so với các loại nhiên liệu có nguồn gốc hóa thạch.
Cũng theo ông Nguyễn Văn Lộc, trồng mía còn có tác dụng làm giảm nhiệt độ môi trường. Mới đây, các nhà khoa học Mỹ thuộc Phòng Sinh thái địa cầu (Viện Nghiên cứu Carnegie), đã tiến hành nghiên cứu ở một vùng trồng mía tập trung trên đất nước Brazil. Kết quả cho thấy, so với việc trồng cây lương thực hay trồng cỏ, việc trồng mía đã làm giảm đáng kể nhiệt độ ở khu vực này, với mức giảm được ghi nhận là 0,92oC.
Sở dĩ cây mía có thể làm được điều này, là vì lá mía có thể phản chiếu ánh nắng mặt trời được nhiều hơn, đồng thời thân mía giải phóng được nhiều hơi nước hơn so với các loại cây lương thực, cỏ… Do đó, phát triển các vùng trồng mía tập trung, quy mô lớn cũng có thể góp phần làm chậm lại sự ấm lên trên toàn cầu.
Với đặc tính sinh học của mình, cây mía còn có tác dụng chống xói mòn, rửa trôi đất đai. Ông Lộc cho biết, tổng chiều dài của bộ rễ mía có thể lên tới trên 25 km. Mía là cây rễ chùm và phát triển mạnh trong tầng đất từ 0-60cm, do đó với tổng chiều dài bộ rễ như trên, khả năng giữ đất của cây mía là rất tốt.
Bên cạnh đó, một ha mía được trồng tốt, có thể có 13-15 tấn rễ. Sau khi thu hoạch, bộ rễ mía nằm lại trong đất cùng với lớp lá già sẽ là chất hữu cơ quý làm tăng độ phì của đất. Mặt khác, với thảm lá xanh dày, diện tích lá gấp 4-5 lần diện tích đất, vào mùa mưa, các ruộng mía sẽ làm cho hạt mưa không thể rơi trực tiếp xuống mặt đất, do đó sẽ bảo vệ đất khỏi bị xói mòn, nhất là ở những vùng đồi của miền trung du.
