Nhà máy nước sạch Gành Hào (huyện Đông Hải) đã “cửa đóng then cài” sau khi thi công được 80% khối lượng. Ảnh: Trọng Linh.
Thị trấn 14 ngàn dân không có nước sạch
Ở nơi đảo xa “khát” nước sạch là chuyện bình thường, nhưng giữa đất liền như thị trấn Gành Hào mà người dân cũng “khát” nước sạch thì đó là thật sự là điều khó tin! Nhưng sự thật đó đã tồn tại hơn 40 năm.
Qua tìm hiểu mới biết ở Gành Hào từ khi thành lập tới nay (ngày 4/4/1979), chưa bao giờ có nước sạch. Dân ở đây mạnh ai nấy khoan giếng nước
Ông Vũ Hồng Năm, 78 tuổi, cựu chiến binh (ấp 2, Gành Hào) cho biết: “Gia đình tôi về sinh sống ở Gành Hào này từ năm 2003, đến nay cũng không có nước sạch sử dụng. Người có điều kiện thì mua máy lọc về xài, những hộ khác thì cứ bơm lên dùng cho tắm giặt, nấu ăn…, sau khi lắng cặn rồi mới uống, không quan tâm tới nguồn nước có ô nhiễm hay không, có gây bệnh tật hay không”, cụ Năm chia sẻ thêm.
Được biết, nếu bỏ tiền ra khoan hoàn chỉnh một cái giếng cũng cũng mất nhất 7 – 8 triệu đồng, nếu không thì xin kéo ống nước từ “nhà cung cấp” cũng mất 6.000-7.000 đồng/1 m3 nước.
Ông Ngô Chí Linh, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Gành Hào, xác nhận: Từ trước đến nay, gần 14.000 nhân khẩu ở đây đều sử dụng nước giếng khoan. Ngoài việc sử dụng riêng lẻ, Gành Hào có 4 “nhà cung cấp nước” dưới dạng hộ có điều kiện đứng ra khoan giếng nước sâu, sau đó truyền ống, lắp đồng hồ cho các hộ trong chợ sử dụng.
Những trường hợp khác chia theo cụm 5 - 7 hộ thì có một hộ đứng ra khoan giếng, rồi chia sẻ các hộ xung quanh. Tiền nước tính theo đơn vị m3 y như giá bán nước sạch, mặc dù không hề đảm bảo vệ sinh, không qua lắng lọc…
Ông Trịnh Hoàng Phi, ngụ ấp 2, thị trấn Gành Hào chuyên cung cấp nước cho các hộ dân ở đây cho biết, gia đình ông đã 3 đời (hơn 40 năm) làm công việc cung cấp nước mà Gành Hào vẫn chưa có nước sạch. Mặc dù nằm sát cửa biển, khả năng sạt lở rất cao nhưng ông làm liều khoan giếng độ sâu tới 150 mét. Với thể tích bồn chứa 7.000 lít,
“Tôi đang cung cấp nước cho 220 hộ dân. May là chất lượng nguồn nước ở khu vực này khá tốt nên chưa bị ai phàn nàn. “Vì dính “duyên nợ” với dân ở đây, chứ nếu nhà nước đầu tư nước sạch thì tôi sẵn sàng từ bỏ nghề này, vì có rất nhiều phiền phức”, ông Phi chia sẻ.
Theo phản ánh của người dân, có sự tắc trách từ phía chính quyền là không hề thấy một cơ quan nào xuống tới tận hộ dân lấy mẫu nước họ đang sử dụng đem đi phân tích chất lượng để có giải pháp khuyến nghị, giúp đỡ.
Giếng nước khoan của ông Trịnh Hoàng Phi đang cung cấp nước cho 220 hộ sử dụng mặc dù nằm sát cửa biển Gành Hào. Ảnh: Tấn Đạt
Nhà máy nước sạch xây 12 năm chưa xong
Ông Hà Triều Dương, Bí thư Đảng ủy thị trấn Gành Hào cho hay, không phải Gành Hào không có nhà máy nước sạch, mà điều đáng nói ở đây là nhà máy nước xây dựng đã 12 năm chưa xong.
Năm 2009, Nhà máy nước sạch Gành Hào được khởi công xây dựng tại ấp 4 dưới dạng thu hút đầu tư của tỉnh. Huyện Đông Hải khi đó giao hơn 5.000m2 đất cho nhà đầu tư thuê 50 năm để thực hiện dự án cung cấp nước sạch cho toàn bộ dân cư thị trấn Gành Hào và các cơ quan của huyện nằm trên địa bàn thị trấn.
Nhà máy có tổng công suất 12.000 m3/ ngày đêm, có dự trù đủ cho mục đích phát triển thị trấn tăng gấp đôi sau này. Tuy nhiên, người dân Gành Hào từ vui mừng tột độ không lâu đành phải thất vọng khi thấy tiến độ xây dựng nhà máy “đứng hình” từ nhiều năm nay.
Trượt giá do thi công chậm làm cho tổng vốn đầu tư nhà máy từ 40 tỷ đội lên 128 tỷ đồng. Và do không còn khả năng về vốn nên nhà đầu tư nhiều lần lỗi hẹn với tỉnh thời gian hoàn thành dự án.
Vì đây là công trình do tỉnh cấp giấy chứng nhận nên huyện không có thẩm quyền can thiệp vào dự án này. Nhưng để làm tròn trách nhiệm với cử tri thị trấn Gành Hào, UBND huyện đã nhiều lần kiến nghị lên tỉnh quan tâm giải quyết nhu cầu bức xúc về nước sạch, nhưng đến nay chưa thấy chuyển biến.
Tháng 1/2021, Sở KH-ĐT đã có kiến nghị UBND tỉnh Bạc Liêu thu hồi chủ trương đầu tư dự án xây dựng Nhà máy nước sạch Gành Hào của Công ty Cổ phần Nước sạch Đông Hải, nhưng không nhắc tới phương án triển khai dự án nào khác. Đến nay, kiến nghị ấy vẫn chưa có gì mới mẻ khi UBND tỉnh chưa có một văn bản chính thức nào.
Theo Bí thư thị trấn Gành Hào, Hà Triều Dương, cho biết: chỉ tiêu tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch đạt từ 85 - 90% nêu trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị trấn, nhiệm kỳ 2020 - 2025 sẽ không bao giờ đạt kết như kế hoạch đề ra, nếu thị trấn Gành Hào không có nhà máy nước sạch đi vào hoạt động.
Đặc biệt, thị trấn Gành Hào cũng không đủ điều kiện để được công nhận đô thị văn minh nếu người dân cứ sử dụng nguồn nước… theo kiểu hiện tại. Ngay cả các ngành chức năng thị trấn Gành Hào cũng không thể nào xử phạt mạnh tay người dân khoan giếng nước ngầm khi thấy họ gặp khó khăn về nước sinh hoạt.
Theo đó, văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện Đông Hải, nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định mục tiêu: “Xây dựng thị trấn Gành Hào trở thành đô thị loại IV vào năm 2025”, đồng thời tiến hành lập Đề án xây dựng và phát triển huyện Đông Hải trở thành thị xã”.
Chính vì vậy, vì an ninh nguồn nước, vì sức khỏe của cộng đồng và vị thế của một trung tâm huyện lỵ nên ông Hà Triều Dương cho biết, người dân Gành Hào khát khao có được một dự án khác đầu tư nước sạch phục vụ đời sống dân sinh, thay vì phải lệ thuộc dự án dở dang bên bờ phá sản còn dính quá nhiều thủ tục pháp lý.
