Đăk Lăk hiện có 605 hồ thủy lợi, tổng dung tích 650 triệu m3, trong đó có 583 hồ chứa dung tích dưới 3 triệu m3. Trong số các hồ chứa nước thủy lợi, ngoại trừ các công trình lớn và vừa do Cty TNHH MTV Quản lý và KTCTTL Đăk Lăk đang quản lý, khai thác bảo đảm an toàn, còn hầu hết các hồ chứa nhỏ còn lại do các huyện, xã, HTX dùng nước và các DN quản lý đã xuống cấp.
 |
| Ông Nguyễn Văn Tỉnh và đoàn công tác kiểm tra hồ đập tại Đăk Lăk |
Theo kết quả kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn hồ đập của Sở NN-PTNT Đăk Lăk, trong số 95 công trình bị hư hỏng, mất nguy cơ an toàn cao, hiện có 55 công trình cần sửa chữa gấp vì đã xuống cấp nghiêm trọng (những công trình có dung tích chứa nước dưới 3 triệu m3).
Phần lớn các hồ này được xây dựng từ những năm sau giải phóng nên thiếu tài liệu thiết kế, chất lượng thi công không tốt, việc duy tu bảo dưỡng không được thường xuyên nên công trình bị xuống cấp nghiêm trọng, nhất là các hồ chứa thuộc TCty Cà phê Việt Nam quản lý.
Tình trạng mất an toàn phổ biến ở các hồ chứa này gồm: Đập đất không đủ cao độ chống lũ theo tiêu chuẩn chống lũ hiện hành, bị thấm, mái hạ lưu đập bị xói lở, mái thượng lưu đập không được gia cố hoặc lớp gia cố bị bong tróc, hư hỏng nặng; ống lấy nước được lắp ghép bằng các ống bê tông cốt thép hoặc không có cống lấy nước, không có tràn xả lũ..., là mối nguy cơ dẫn đến tình trạng xói ngầm thân đập.
Ông Lê Thế Chỉ, Phó TGĐ TCty Cà phê Việt Nam cho biết, hiện TCty có 155 công trình, riêng ở Đăk Lăk có 68 hồ, đập. Trước kia, TCty được ngân sách cấp vốn, do vậy hàng năm đều được duy tu, sửa chữa, làm mới… Tuy nhiên, từ năm 2000 trở lại đây, do không có nguồn kinh phí đầu tư sửa chữa, nâng cấp dẫn đến tình trạng hồ đập xuống cấp, bồi lắng ngày càng tăng khiến năng lực tưới, sức chứa giảm đi rất nhiều.
Trong khi, bộ phận được giao quản lý các hồ chứa lại không có chuyên môn về thủy lợi nên việc quản lý có nhiều bất cập. Chủ trương của TCty là tiếp tục ban giao về cho các đơn vị, địa phương quản lý khai thác để việc bảo đảm an toàn hồ đập thực hiện tốt hơn.
Mặc dù tỉnh Đăk Lăk đã có nghị quyết về an toàn hồ chứa từ năm 2014, theo đó có 307 hồ chứa cần sửa chữa nâng cấp với nguồn kinh phí dự kiến 2.343 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách địa phương 750 tỷ đồng. Thời gian qua, bằng nguồn vốn vay ODA và vốn cấp bách phòng chống khắc phục hạn hán Trung ương hỗ trợ, tỉnh đã và đang triển khai thực hiện với tổng kinh phí khoảng 528 tỷ đồng. Nguồn vốn còn lại cần là 1.815 tỷ đồng vẫn chưa có kinh phí để thực hiện.
 |
| Nhiều hồ đập nhỏ tại Đăk Lăk bị xuống cấp hư hỏng nặng |
Ông Nguyễn Văn Tỉnh, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy lợi cho biết, Tây Nguyên là khu vực có nhiều hồ chứa, với khoảng 1.150 hồ chứa và có gần 200 hồ chứa đã hư hỏng, xuống cấp. Trước diễn biến cực đoan của khí hậu thời tiết, đề nghị các địa phương cần rà soát tổng thể thực trạng các hồ chứa nước trên địa bàn đến thời điểm hiện nay để có kế hoạch tổng thể về nâng cấp, sửa chữa.
Đối với tỉnh Đăk Lăk có nhiều hồ chứa nên việc bảo đảm an toàn hồ đập là vấn đề hết sức quan trọng. Do đó, đối với 91 hồ chứa chưa có quy trình vận hành cần phải sớm xây dựng không nên chủ quan nhất là trong mùa mưa lũ.
| Đối với 95 hồ chứa bị hư hỏng, trong đó có 55 hồ đặc biệt xung yếu, ông Tỉnh đề nghị, ngoài 10 hồ được giải quyết bằng nguồn vốn của Dự án sửa chữa và nâng cấp an toàn đập (WB8), còn 45 hồ, tỉnh cần xem xét, quan tâm bố trí nguồn kinh phí để sữa chữa kịp thời. Riêng với công tác an toàn đập, tỉnh cần đặc biệt quan tâm đến phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp trong phòng chống lũ lụt, nhất là đối với vùng hạ du, làm sao bảo đảm an toàn tuyệt đối về tính mạng và tài sản. Đối với các hồ chứa nhỏ hư hỏng, xuống cấp thì tuyệt đối không tích nước hoặc tích hạn chế. |
