“Tôi hy vọng tàn tích đó sẽ còn nguyên vẹn, cổ xưa hơn cả những khám phá cổ nhất của Ai Cập”. Đó là lời nhà thám hiểm Percy Fawcett mô tả về thành phố mất tích mà ông gọi là Z. Fawcett hy vọng có thể thấy nó ở rất sâu trong rừng nhiệt đới Amazon. Không ai biết Fawcett tìm thấy gì bởi ông đã không quay trở về trong hành trình truy tìm thành phố Z của mình.
Nhà thám hiểm lão luyện người Anh Percy Fawcett. Ảnh: TopFoto.
Trước khi lên đường tìm kiếm Z, nơi mà ông cho rằng chính là thành phố vàng El Dorado trong truyền thuyết, Fawcett đã thực hiện nhiều chuyến thám hiểm đến Nam Mỹ. Chuyến đi đầu tiên của Fawcett là vào năm 1906, trong đó, ông tuyên bố đã bắn hạ một con trăn khổng lồ dài 19m và phát hiện ra những loài động vật mà khoa học chưa từng biết đến như nhện khổng lồ hay chó nhưng lại trông giống mèo.
Là thành viên Hiệp hội Địa lý Hoàng gia Anh, Fawcett từng phục vụ trong Pháo binh Hoàng gia và làm việc cho Cơ quan Mật vụ Anh ở Bắc Mỹ. Ông là bạn của nhiều tác giả nổi tiếng như H. Rider Haggard hay Sir Arthur Conan Doyle. Những chuyến thám hiểm mà Fawcett thực hiện còn là một phần cảm hứng cho cuốn tiểu thuyết phiêu lưu “The Lost World” của Conan Doyle.
Từ năm 1906 đến 1924, Fawcett đã có ít nhất 7 chuyến thám hiểm đến Nam Mỹ, chủ yếu tại Brazil. Trong thời gian này, ông dần hình thành các giả thuyết về thành phố mất tích mà ông gọi là Z.
Những giả thuyết này một phần bắt nguồn từ các nghiên cứu của ông về khu vực, lời kể từ người dân bản xứ cũng như sự hiếu kỳ của ông đối với những sự kiện huyền bí. Fawcett từng được H. Rider Haggard tặng cho một bức tượng thần bằng đá bazan đen. Ông tin rằng bức tượng này có mối liên hệ với cả thành phố bị mất tích Z và Atlantis.
Theo các bức thư được Brian, con trai Fawcett, công bố sau khi ông mất tích, Fawcett đã đưa bức tượng thần đến gặp một nhà ngoại cảm được cho là có khả năng cảm nhận hoặc trích xuất thông tin về nơi chốn, sự kiện hay địa điểm liên quan đến một vật thể nào đó chỉ bằng việc chạm vào nó.
Nhà ngoại cảm của Fawcett tuyên bố nhìn thấy “một lục địa lớn có hình dạng bất thường trải dài từ bờ biển phía bắc của châu Phi đến Nam Mỹ”. Người này sau đó còn khẳng định nhìn thấy động đất và núi lửa phun trào.
Fawcett tin rằng những lời mà nhà ngoại cảm nói có thể là về lục địa Atlantis trong truyền thuyết, nơi được cho là từng kết nối với Brazil và nó “giúp giải thích hàng loạt câu hỏi vốn là những bí ẩn chưa có lời giải đáp”.
Hành trình tìm thành phố Z bị mất tích của Fawcett bị trì hoãn vì Thế chiến I. Ông phải trở về Anh dẫn dắt một lữ đoàn pháo binh. Mãi đến năm 1925, ông mới có thể nối lại cuộc thám hiểm.
Fawcett quay trở lại Brazil vào năm 1925 dưới sự tài trợ của một nhóm mang tên “The Glove” ở Anh. Trong chuyến đi này, ông chỉ dẫn theo một số ít bạn đồng hành, gồm con trai cả Jack, bạn của Jack là Raleigh Rimmell, vài người phu khuân vác Brazil, hai con ngựa, hai con chó và 8 con la.
Sau bức thư cuối cùng gửi về nhà, Fawcett, Jack và Raleigh Rimmell biến mất. Trước khi lên đường, Fawcett đã để lại chỉ dẫn nghiêm ngặt rằng nếu ông không quay trở lại, nhà chức trách không nên gửi đi bất kỳ đội giải cứu nào bởi rủi ro quá lớn. Bất chấp lời cảnh báo, nhiều nỗ lực đã được thực hiện nhằm tìm ra tung tích nhóm của Fawcett nhưng đều không thành công.
Trong khi nhiều người cho rằng các bộ lạc thù địch đã giết chết nhóm Fawcett, những câu chuyện huyễn hoặc và tin đồn về cái chết của họ vẫn nổi lên, như Fawcett đã mất trí nhớ và trở thành thủ lĩnh một bộ lạc ăn thịt người hay Fawcett thực tế muốn bỏ trốn và chưa bao giờ có ý định quay trở về Anh. Mục tiêu cuối cùng của ông là thành lập một giáo phái trong rừng rậm để tôn thờ Jack, con trai ông.
Sau này, một nhà hoạt động tên Orlando Villa-Boas đã phát hiện những mảnh xương và khẳng định chúng là hài cốt của Percy Fawcett. Tuy nhiên, các phân tích khoa học sau đó đã bác bỏ tuyên bố này.
Cuộc đời Fawcett và hành trình đi tìm thành phố đã mất của ông là đề tài cho vô số câu chuyện hư cấu và trở thành chủ đề trong ít nhất một bộ phim tài liệu.
Năm 2005, nhà văn David Grann đến thăm bộ lạc Kalapalo ở Brazil và phát hiện ra rằng họ đã truyền miệng câu chuyện về một người đàn ông mà Grann tin rằng chính là Fawcett. Theo đó, người này đã ở lại làng của họ trước khi hướng về phía đông. Người Kalapalo nói rằng họ nhìn thấy khói bốc lên từ khu trại của đoàn thám hiểm trong 5 ngày sau khi Fawcett cùng bạn đồng hành rời làng.
