Giống gà lâu đời, quý hiếm
Ông Lê Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hòa cho biết: Gà ri Ninh Hòa là giống vật nuôi thuộc danh mục giống vật nuôi được phép sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam (thông tư 01/2018/TT-BNNPTNT ngày 16/1/2018).
Gà ri Ninh Hòa giống gà quý hiếm đang được nuôi tại trại của Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn. Ảnh: LT.
Từ trước năm 1975, giống gà này được hình thành ngẫu nhiên do quá trình lai tạo và chọn lọc trong nhân dân ở 2 huyện Ninh Hòa (nay Thị xã Ninh Hòa), Vạn Ninh (Khánh Hòa). Đây là giống gà có từ lâu đời nên thích nghi với điều kiện khí hậu nắng nóng, ẩm độ thấp, khả năng chống chịu bệnh tật cao. Không những thế, giống gà ri Ninh Hòa còn có nhiều đặc điểm quý khác như chất lượng thịt chắc, thơm ngon nên được nuôi khá phổ biến trong các nông hộ ở khu vực Nam Trung bộ.
Về ngoại hình, giống gà ri Ninh Hòa có tầm vóc to, cao hơn hẳn các giống gà khác ở địa phương thường thấy. Trong đó, gà trống có lông màu nâu đen, trên lưng phủ tía, da chân vàng, mào nụ, lông ôm sát vào thân. Còn gà mái có lông màu nâu đen, xám, mào nụ, da chân vàng, mỏ vàng.
Theo người chăn nuôi nông hộ, gà ri Ninh Hòa sau 100 - 105 ngày thả nuôi đạt trong lượng từ 1,7 - 1,92 kg/con. Trong khi cùng điều kiện chăn nuôi tương tự, các giống gà ri thả vườn khác chỉ đạt từ 1,6 - 1,8 kg/con, thấp hơn gà ri Ninh Hòa từ 0,10 - 0,12 kg/con.
Gà ri Ninh Hòa có tỷ lệ sinh trưởng và phát triển tốt. Ảnh: LT.
Về các chỉ tiêu sinh trưởng, giống gà ri Ninh Hòa từ giai đoạn 1 - 56 ngày tuổi có tỷ lệ sống đạt từ 95,1 - 95,6%; giai đoạn hậu bị từ 57 - 147 ngày tuổi, gà trống có tỷ lệ nuôi sống là 96,18% và gà mái là 96,13%.
Bên cạnh đó, khối lượng trung bình cơ thể của gà trống sau 56 ngày tuổi đạt 676 g/con và gà mái đạt 570 g/con. Còn khối lượng trung bình kết thúc giai đoạn hậu bị của gà trống đạt 1,82 kg/con và gà mái đạt 1,52 kg/con. Tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng khối lượng cơ thể từ 3,4 - 3,5kg.
Gà ri Ninh Hòa đẻ quả trứng đầu tiên lúc 147 ngày tuổi, với năng suất từ 126 - 130 quả/mái/48 tuần đẻ. Tiêu tốn thức ăn cho 10 quả trứng 3,46kg, khối lượng quả trứng 50,3 g/quả; tỷ lệ trứng có phôi 92% và tỷ lệ ấp nở trên tổng trứng đưa vào ấp đạt 78%.
Theo ông Phạm Đình Phùng, Giám đốc Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn, để gìn giữ và bảo tồn phát huy giống gà ri Ninh Hòa bền vững, hiện Công ty đang phối hợp Phân viện Chăn nuôi Nam bộ thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ cấp tỉnh Khánh Hòa với nội dung: Ứng dụng công nghệ đánh giá di truyền kết hợp với phân tích kiểu gen để chọn tạo dòng gà mái giống gà ri Ninh Hòa có năng suất cao.
Khi đề tài kết thúc, sẽ chọn được dòng gà mái kết hợp dòng gà trống đã được Công ty chọn tạo thành công trước đây để cho ra giống gốc. Từ giống gốc này, sẽ cho ra giống bố mẹ và giống bố mẹ sẽ cho nuôi đại trà để tạo ra giống phục vụ nuôi thương phẩm.
Gà ri Ninh Hòa đã xuất sang Campuchia
Hiện giống gà ri Ninh Hòa được lưu giữ với số lượng nhỏ nuôi trong dân, còn lại đang được nuôi giữ và sản xuất tại Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn, thôn Dầu Sơn, xã Suối Tân (huyện Cam Lâm) với quy mô lớn. Đây là công ty đã thành công trong lĩnh vực phục tráng, nuôi giữ và phát triển giống gà bản địa này.
Trại gà giống của Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn ở xã Suối Tân, huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) Ảnh: LT.
Ông Lê Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hòa cho biết: Hiện tổng đàn gà ri Ninh Hòa trên địa bàn tỉnh khoảng 500.000 con, trong đó có 127.000 con gà mái được nuôi trên địa bàn Thị xã Ninh Hòa và các huyện Vạn Ninh, Cam Lâm, hàng năm cung cấp khoảng 9 triệu con gà thương phẩm cho thị trường trong và ngoài tỉnh.
Đặc biệt tại Công ty TNHH giống gia cầm Phùng Dầu Sơn, đang nuôi giữ giống gốc gà ri Ninh Hòa với khoảng 5.000 con gà mái sinh sản. Bên cạnh đó, Công ty còn sở hữu tổng số đàn gà giống lên đến 79.500 con, trong đó gà sinh sản là 47.500 con và gà hậu bị là 32.000 con.
Trại gà giống của Công ty TNHH giống gia cầm Phùng Dầu Sơn có diện tích 7,5ha ở thôn Dầu Sơn, xã Suối Tân. Trại gà nằm cách xa khu dân cư khoảng 1km, gần đường giao thông liên xã, liên tỉnh và quốc lộ 1A.
Toàn bộ đàn gà giống của trại được nuôi trên chuồng lạnh, hiện đại, hệ thống máng ăn, nước uống, silo và hệ thống dây chuyền cung cấp thức ăn tự động phục vụ tốt quá trình sinh trưởng, phát triển đàn gà.
Bên cạnh đó, trại giống còn đầu tư hệ thống lọc và xử lý nước cấp đầu tư đạt Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia về vệ sinh nước dùng trong chăn nuôi và máy ấp, nở hiện đại (Parefom), với tổng công suất 630.800 quả/lần vào trứng.
Hiện trại gà giống của Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn đã cung cấp sản phẩm cho người nuôi khắp các tỉnh thành phố trên cả nước và Campuchia. Ảnh: LT.
Theo Công ty TNHH giống gia cầm Phùng Dầu Sơn, đàn gà giống gốc được quản lý chặt chẽ và chọn lọc theo 3 giai đoạn: Gà con, gà hậu bị và gà sinh sản. Để quản lý chất lượng đàn giống, trại áp dụng các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật của Bộ NN-PTNT về chất lượng đàn giống gốc.
Cụ thể, Công ty tiến hành rà soát, ban hành tiêu chuẩn trứng giống, gà con giống cơ sở; quy trình chăn nuôi đàn gà giống gốc, gà giống bố mẹ, gà thương phẩm từ đầu năm. Gà con giống được giám sát chặt chẽ về chất lượng trước khi đưa vào sản xuất thông qua kiểm tra, giám sát của cán bộ kỹ thuật giống từ khâu gà con giống, đến gà hậu bị, gà sinh sản, trạm ấp nở…
Đối với đàn sinh sản, được nuôi theo quy trình giống gốc kèm theo các định mức kinh tế, kỹ thuật cơ sở. Thức ăn tổng hợp được đặt hàng riêng cho gà giống gốc có chất lượng tốt nhất, bảo đảm đầy đủ dinh dưỡng cho quá trình sinh trưởng, phát triển. Tất cả đàn gà được quản lý chặt chẽ với hệ thống sổ sách ghi chép.
Gà ri Ninh Hòa có chất lượng thịt chắc, thơm ngon. Ảnh: LT.
Cùng với đó, trại tuân thủ nghiêm ngặt lịch phòng bệnh theo quy trình phòng bệnh tổng hợp đã được ban hành. Bên cạnh đó, Công ty phối hợp chặt chẽ với Phân viện Thú y miền Trung và cơ quan thú y địa phương thực hiện công tác bảo đảm an toàn dịch bệnh cho đàn giống.
Theo đó, định kỳ Công ty phối hợp với Trung tâm Thú y vùng hoặc Phân viện Thú y miền Trung lấy mẫu xét nghiệm, kiểm tra an toàn dịch bệnh của đàn gà giống theo quy định. Nhờ vậy, cơ sở nuôi giữ giống của Công ty được Chi cục Thú y cấp chứng nhận an toàn dịch bệnh.
Ông Phạm Đình Phùng, Giám đốc Công ty TNHH Giống gia cầm Phùng Dầu Sơn cho biết, qua quá trình chọn lọc, nhân thuần và lưu giữ tại Công ty, năm 2015, Bộ NN-PTNT đã công nhận gà ri Ninh Hòa là sản phẩm giống gốc được bảo tồn và phát triển.
Hiện đàn giống gà ri Ninh Hòa được Công ty nuôi trên lồng, áp dụng công nghệ thụ tinh nhân tạo. Đến nay, Công ty cung ứng sản phẩm cho người nuôi khắp cả nước, với số lượng từ 60.000 - 70.000 con/tháng và khoảng 100.000 con/tháng xuất sang thị trường Campuchia.
Ông Lê Thắng, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hòa cho biết, để tiếp tục gìn giữ, bảo tồn phát triển giống gà ri Ninh Hòa, Chi cục tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp nuôi giữ giống gốc gà ri Ninh Hòa trong công tác phòng chống dịch bệnh để phát triển chăn nuôi.
Đồng thời cùng với Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT) hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp nuôi giữ và phát triển giống gà ri Ninh Hòa.
Đối với chăn nuôi nông hộ, Chi cục cũng tiếp tục tuyên truyền, hướng dẫn quy trình phát triển chăn nuôi giống gà bản địa, phát huy lợi thế, tiềm năng của địa phương; hỗ trợ công tác phòng chống dịch bệnh trên đàn gia cầmnhư tiêm phòng vacxin phòng bệnh, vệ sinh tiêu độc môi trường chăn nuôi…
