Sâu bệnh hại lúa xuân nguy cơ bùng phát thành dịch

Vụ đông xuân 2022 - 2023, toàn tỉnh Quảng Trị gieo cấy trên 25.700ha lúa. Hiện cây lúa chuẩn bị bước vào giai đoạn ôm đòng - trổ bông, đây là giai đoạn quan trọng quyết định năng suất, vì vậy bà con nông dân cần tăng cường thăm đồng để có biện pháp phòng trừ các đối tượng dịch hại trên cây lúa giai đoạn trước - trong và sau trổ.

Hiện điều kiện thời tiết thuận lợi cho cây lúa phát triển, nhưng cũng thuận lợi cho một số đối tượng sâu bệnh hại phát sinh gây hại. Theo Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh này, hiện bệnh đạo ôn lá diện tích nhiễm 354ha (tăng 30ha so với kỳ trước), trong đó nhiễm nặng 7ha, tỷ lệ bệnh phổ biến 10 - 15%, nơi cao 20 - 25%; bệnh khô vằn diện tích nhiễm 128ha (tăng 120ha so với kỳ trước), tỷ lệ bệnh phổ biến 10 - 15%, nơi cao 20%; bệnh đốm sọc vi khuẩn diện tích nhiễm 43ha, tỷ lệ bệnh phổ biến 5 - 15%, nơi cao 20 - 30%; bệnh đốm nâu diện tích nhiễm 75ha, tỷ lệ bệnh phổ biến 10 - 15%, nơi cao 20 - 25%. Ngoài ra, chuột, sâu cuốn lá đang có dấu hiệu phát sinh gây hại.

Ông Dương Văn Tuấn, Trưởng trạm Trồng trọt và BVTV huyện Hải Lăng cho biết: “Trước tình hình sâu bệnh xảy ra, có nguy có thành dịch trên diện rộng trên các trà lúa trước, trong và sau trổ, để phòng ngừa có hiệu quả, đặc biệt đối với bệnh đạo ôn cổ bông, Trạm đã thông báo cho các địa phương phải bơm phòng trước trổ 5 - 7 ngày, đặc biệt là lứa sâu cuốn lá đợt cuối tháng 3 và đầu tháng 4/2023, bởi hiện mật độ bướm bình quân thì 2 - 4 con/m2, có nơi rất cao 10 - 20 con/m2, đây là nguy cơ sâu cuốn là nhỏ sẽ gây hại bộ lá đòng trên diện rộng và có khả năng thành dịch.

Trước tình hình đó, trạm đã có hướng dẫn, ban hành công văn phòng trừ bệnh đạo ôn cổ bông kết hợp sâu cuốn lá nhỏ trong đợt cuối tháng 3 và đầu tháng 4, đặt biệt từ 1/4 trở đi trên các trà lúa đang ôm đòng và các trà lúa đang trổ. Hiện các địa phương đang thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt trên loa phóng thanh để cho bà con kiểm tra đồng ruộng thường xuyên từ nay đến thời kỳ trước, trong và sau trổ.

Theo dự báo của ngành nông nghiệp Quảng Trị, thời gian tới bệnh đạo ôn tiếp tục gây hại, nguy cơ bệnh đạo ôn cổ bông, bệnh khô vằn, đốm sọc vi khuẩn, đốm nâu có thể phát sinh nhiều nơi, sâu cuốn lá phát sinh lứa mới gây hại bộ lá công năng ảnh hưởng năng suất, nhất là trên lúa trà muộn. Ngành nông nghiệp Quảng Trị khuyến cáo bà con chú ý kiểm tra ruộng thường xuyên, phát hiện kịp thời và cần thực hiện tốt các biện pháp phòng trừ theo khuyến cáo đối với các đối tượng dịch hại giai đoạn trước - trong và sau trổ.

- Đối với bệnh đạo ôn: Bệnh đạo ôn lá tiếp tục phát sinh gây hại trên các giống nhiễm như HC95, Bắc Thơm 7, VN10… và ruộng bón nhiều phân đạm, đặc biệt trên vùng đất cát và pha cát. Bệnh đạo ôn cổ bông phát sinh trên những ruộng bị nhiễm đạo ôn lá mà không phun trừ hoặc phun trừ không triệt để, ruộng có áp lực bệnh cao như giống nhiễm, bón thừa đạm…

Để phòng trừ bệnh đạo ôn, cần tăng cường kiểm tra đồng ruộng, nhất là trên các giống nhiễm. Trên những chân ruộng đã bị bệnh đạo ôn phải ngừng bón tất cả các loại phân, kể cả phân bón qua lá, khẩn trương phun thuốc phòng trừ bệnh bằng các loại thuốc có hoạt chất Tricyclazole, Fenoxanil + Isoprothiolane... như: Beam 75WP, Fujione 40EC, Map Famy 700WP... theo liều lượng khuyến cáo. Đối với bệnh đạo ôn cổ bông, phải phun phòng trước và sau trổ 5  -7 ngày mới hiệu quả cao.

- Bệnh bạc lá vi khuẩn: Xuất hiện và lây lan nhanh sau những trận mưa dông, mưa rào, hại nặng trên các giống nhiễm như HC95, Bắc thơm 7, Dự hương 8…, ruộng xanh tốt, bón thừa đạm, gần làng, thiếu ánh sáng… Để phòng trừ bệnh hiệu quả cao, cần sử dụng các loại thuốc trừ vi khuẩn có hoạt chất Bronopol, Ningnanmycin, oxolinic acid + streptomycin… như: Totan 200WP, Bonny 4SL, Map Lotus 125WP, Xantocin 40WP... ngay sau khi có mưa dông, tố lốc để khống chế một cách kịp thời.

- Với sâu cuốn lá nhỏ: Hiện một số vùng ruộng đã xuất hiện bướm cuốn lá mật độ cao. Lứa 2 sẽ xuất hiện khoảng đầu tháng 4, gây hại nặng trên những chân ruộng xanh tốt, bón thừa đạm, gây hại bộ lá công năng ảnh hưởng lớn đến năng suất. Vì vậy, cần theo dõi, phát hiện sớm để có biện pháp quản lý thích hợp. Cần tiến hành theo dõi sâu non mới nở và phun thuốc khi mật độ sâu từ 10 con/m2 trở lên. Phun khi sâu tuổi 1 - tuổi 2 mới hiệu quả.

- Rầy các loại: Thời gian tới, rầy nâu và rầy lưng trắng sẽ phát sinh gây hại nhiều vùng. Hại nặng trên ruộng gieo dày, giống nhiễm như HC95, Bắc thơm 7, Dự hương 8… Cần tăng cường kiểm tra trên các giống nhiễm, vùng ổ dịch, ruộng gieo dày, kiểm tra nơi gốc lúa, bẹ lúa để phát hiện sớm và có biện pháp quản lý kịp thời. Tiến hành phun thuốc khi mật độ rầy khoảng 750 con/m2 trở lên bằng các loại thuốc có hoạt chất Pymetrozine, Nitenpyram, Acetamiptid + Imidacloprid... như Chess 50WG, Tenpyram 50%.

Đối với chuột: Chuột sẽ tiếp tục gia tăng mức độ gây hại lúa ở giai đoạn làm đòng, tập trung hại ruộng khô nước, ruộng gần kênh mương, mồ mả và các vùng ruộng không chủ động diệt chuột một cách thường xuyên. Về biện pháp phòng trừ, tiếp tục diệt trừ chuột bằng nhiều biện pháp, diệt thường xuyên, liên tục và đồng bộ, dùng tổng hợp nhiều biện pháp như biện pháp thủ công, đặt bẫy và dùng thuốc hóa học…

Ngoài ra, bà con nông dân cần lưu ý, thường xuyên kiểm tra phát hiện và phòng trừ kịp thời theo nguyên tắc "4 đúng" đối với các đối tượng như nhện gié, sâu đục thân, bệnh khô vằn, bệnh lem lép hạt, bệnh đốm nâu, thối thân thối bẹ...