Thủy điện Phúc Long gây bức xúc cho người dân địa phương sau khi dâng nước làm lún nứt nhà cửa. Ảnh: H.Đ
Thủy điện hoạt động 6 năm chưa xong hồ sơ
Ông Vũ Đình Thủy, Phó Giám đốc Sở TN-MT Lào Cai cho biết, qua rà soát 92 dự án thủy điện đã có 80 dự án thuê đất. Trong đó, có 52 dự án đã thuê hết diện tích đất trong giấy chứng nhận đầu tư đảm bảo theo quy định. 28 dự án chưa thuê hết diện tích đất trong giấy chứng nhận đầu tư và có nhu cầu thuê thêm diện tích; hiện đang thực hiện các thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Đáng chú ý, 4 dự án chưa thuê diện tích đất mặt nước (lòng hồ), trong đó huyện Văn Bàn có dự án thủy điện Suối Chăn 1; 3 thủy điện còn lại đều nằm ở huyện Bảo Yên gồm: Thủy điện Vĩnh Hà, thủy điện Phúc Long và thủy điện Xuân Hòa.
Các thủy điện này đã đi vào hoạt động thậm chí có đã vận hành nhiều năm. Trong đó, thủy điện Vĩnh Hà do Công ty cổ phần đầu tư xây dựng và thương mại Quốc tế (ICT) khánh thành từ năm 2016, nhưng việc đền bù thiệt hại cho người dân “lây nhây” trong nhiều năm. Đặc biệt, cho đến nay dự án thủy điện Vĩnh Hà mới thực hiện xong công tác thu hồi đất sông, suối do UBND xã quản lý và đang thực hiện hoàn thiện các thủ tục nghiệm thu về bản đồ, hồ sơ thuê đất.
Đối với dự án thủy điện Xuân Hòa, ngày 12/5/2022, UBND tỉnh Lào Cai cho thuê đất với diện tích 26.895,6 m2 (khu vực nhà máy); phần diện tích còn lại (bao gồm cả lòng hồ) đang tiếp tục thực hiện công tác thu hồi đất.
Còn 2 dự án còn lại là thủy điện Suối Chăn 1 và thủy điện Phúc Long đang thực hiện công tác thu hồi đất; dự án thủy điện Suối Chăn 1 tiến dộ thực hiện chậm; thủy điện Phúc Long đã hoàn thiện nghiệm thu bản đồ thuê đất, đang hoàn thiện hồ sơ thuê đất. Quá trình xây dựng thủy điện này cũng như việc tích nước lòng hồ của thủy điện này gây sạt lở, ảnh hưởng hàng trăm hộ dân, gây mất an ninh trật tự địa phương.
Cụ thể, tổng số hộ đã kiểm tra, rà soát nằm ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng có đến 199 hộ ở: Thị trấn Phố Ràng (99 hộ), xã Xuân Thượng (43 hộ), xã Phúc Khánh (39 hộ), xã Lương Sơn (18 hộ), trong đó có 109 hộ bị nứt, lún nhà ở và công trình phụ…
Thủy điện Phúc Long ảnh hưởng hàng trăm hộ dân ngoài ranh giới giải phóng mặt bằng cho thấy công tác đánh giá tác động môi trường... sai số đến mức khó tin. Ảnh: H.Đ
Giải quyết dứt điểm vướng mắc đối với đất rừng
Cũng qua rà soát của Sở TN-MT Lào Cai đã có 6 dự án thủy điện còn đang vướng mắc về diện tích ghi trên giấy chứng nhận đầu tư. Cụ thể, tại huyện Văn Bàn có 4 dự án thủy điện Nậm Tha 3, 4, 5, 6..
Đáng nói, qua kiểm tra diện tích đất tại thực địa các nhà máy và đối soát với ranh giới dự án theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được cấp thì có một số hạng mục của dự án thi công ra ngoài phạm vi ranh giới đã được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và một số hạng mục của dự án này xây dựng sang ranh giới của dự án khác.
Đối với phần diện tích thi công ra ngoài ranh giới chưa thực hiện thu hồi đất, thu hồi rừng (thời điểm thi công các nhà máy thì Chỉ thị số 13/CT-TW ngày 12/01/2017 của Ban chấp hành Trung ương Đảng và Luật Lâm nghiệp năm 2017 chưa có hiệu lực). Nguyên nhân là do trong quá trình xây dựng dự án, mặt bằng thi công xây dựng rất khó khăn, vùng đồi núi có sườn đồi cao, rậm rạp địa hình phức tạp nên công tác khảo sát thi công chưa sát với địa hình thực tế. Dẫn đến trong quá trình thi công một số vị trí của hạng mục công trình có sự sai khác so với ranh giới dự án được phê duyệt, theo ông Vũ Đình Thủy, Phó Giám đốc Sở TN-TM Lào Cai cho hay.
Trước thực trạng trên, Sở TN-MT đã có đề xuất và UBND tỉnh Lào Cai đã có chỉ đạo tại văn bản số 4068/UBND-KT ngày 31/8/2022, trong đó: Giao Sở NNPTNT chủ trì phối hợp với các đơn vị có liên quan kiểm tra, giải quyết dứt điểm vướng mắc đối với phần diện tích đất rừng nằm trong phần diện tích đơn vị đã thi công ngoài ranh giới các dự án thuỷ điện Nậm Tha 3, Nậm Tha 4, Nậm Tha 5, Nậm Tha 6;
Giao Sở TN-MT kiểm tra xử lý vi phạm về đất đai (nếu có); giải quyết các thủ tục về đất đai có liên quan theo quy định; tổ chức họp thống nhất nguyên tắc xử lý các vướng mắc đối với những trường hợp tương tự trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, tại huyện Bát Xát có 2 trường hợp tương tự tại huyện Văn Bàn là thủy điện Pờ Hồ và thủy điện Nậm Hô.
Đối với 12 dự án chưa thuê đất, trong đó 3 dự án đã hoàn thiện hồ sơ thuê đất nhưng chưa đủ điều kiện. Cụ thể, dự án thủy điện Nậm Trung Hồ 1 (thị xã Sa Pa) và thủy điện Lán Bò (huyện Văn Bàn) chưa thực hiện ký quỹ bảo đảm thực hiện dự án đầu tư theo quy định tại Khoản 3 Điều 58 Luật Đất đai; hiện đang liên hệ Sở Kế hoạch và Đầu tư để thực hiện ký quỹ. Dự án thủy điện Yên Hà (huyện Văn Bàn) đang điều chỉnh bản đồ thuê đất cho phù hợp với quy hoạch sử dụng đất.
9 dự án còn lại hiện đang thực hiện các thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
