Vai trò quản lý hành chính mờ nhạt
Hương Khê là một trong 3 huyện trọng điểm về lâm nghiệp của tỉnh Hà Tĩnh, với tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp hơn 100 nghìn ha. Đây cũng là địa phương thường xuyên xảy ra các vụ việc vi phạm về tranh chấp, lấn chiếm đất rừng.
“3 năm gần đây, toàn huyện phát hiện, xử lý tới 137 vụ vi phạm liên quan tranh chấp, lấn chiếm đất rừng. Tập trung chủ yếu tại các xã Lộc yên, Phú Gia, Hương Vĩnh, Hương Lâm, Hương Xuân”, lãnh đạo Hạt kiểm lâm Hương Khê thông tin.
Diện tích đất rừng ông Hào cho rằng đang bị hộ dân khác lấn chiếm để trồng keo. Ảnh: Thanh Nga.
Từ thời điểm Chính phủ đóng cửa rừng, số vụ việc vi phạm lâm luật, đặc biệt là khai thác gỗ lậu giảm hẳn. Tuy nhiên, vấn đề “nóng” nhất ở Hương Khê là thực trạng tranh chấp, lấn chiếm đất rừng giữa các hộ gia đình với nhau, gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng đến công tác bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng hàng năm.
“Trước đây giao đất, giao rừng chồng lấn nhiều, thậm chí giao đất trên giấy, không bàn giao thực địa, không cắm mốc ranh giới nên mới có chuyện “mạnh ai nấy làm”. Tồn tại lịch sử này dẫn đến hệ lụy cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương hiện tại khó quản lý, giải quyết dứt điểm tất cả các vụ việc”, một cán bộ huyện Hương Khê xin dấu tên phân tích.
Gần đây nhất, người dân thôn Phú Lâm, xã Phú Gia tiếp tục gửi đơn đến cơ quan chức năng phản ánh tình trạng lấn chiếm đất rừng nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Cụ thể, bà Lê Thị Tâm (SN 1968) cho biết, năm 2009, gia đình bà được UBND xã Phú Gia và Ban quản lý (BQL) rừng phòng hộ Sông Tiêm (nay là BQL rừng phòng hộ Hương Khê) giao khoán 3,7 ha đất tại khoảnh 6a, tiểu khu 225 để trồng keo. Quá trình sản xuất, gia đình phát hiện ông Ngô Văn Lai, trú cùng thôn Phú Lâm tranh chấp một phần diện tích.
Cuối năm 2023, gia đình bà Tâm đã làm đơn đề nghị xã giải quyết. Sau đó chính quyền địa phương tổ chức các cuộc họp, mời cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai đến đo đạc, cắm mốc ranh giới. Tuy nhiên gia đình ông Lai không đồng ý trả đất.
Biên bản làm việc vào tháng 8/2024 do xã Phú Gia tổ chức xác định hộ ông Ngô Văn Hợi đang lấn chiếm đất hộ hộ Trần Song Hào. Ảnh: Thanh Nga.
“Theo sơ đồ ranh giới thửa đất xã Phú Gia giao khoán, hiện tại diện tích ông Lai lấn của gia đình tôi khoảng gần 1 ha. Tôi đề nghị chính quyền xã và các đơn vị liên quan giải quyết dứt điểm, cắm mốc ranh giới giữa các hộ để tránh tranh chấp, đảm bảo quyền lợi giữa các hộ gia đình với nhau”, bà Tâm nói.
Chung bức xúc, ông Trần Song Hào phản ánh, năm 2009 gia đình ông cũng được xã Phú Gia giao khoán hơn 6,2 ha đất rừng tự nhiên trạng thái IIb, loại rừng: sản xuất, thuộc khoảnh 6a, tiểu khu 225. Sau khi nhận đất, do vợ ông Hào mắc bệnh hiểm nghèo, gia đình chưa có điều kiện sản xuất. Một thời gian sau, ông phát hiện hộ ông Ngô Văn Hợi, trú cùng thôn lấn hơn 1 ha để trồng keo.
“Bây giờ còn 1 ha đất ông Hợi đang lấn chiếm, rất mong cơ quan chức năng yêu cầu ông Hợi trả đất cho chúng tôi canh tác. Tránh để các hộ lời qua tiếng lại, gây gổ đánh nhau mất tình làng nghĩa xóm”, ông Hào kiến nghị.
Đá "bóng" trách nhiệm
Các vụ việc tranh chấp, lấn chiếm đất rừng như hộ ông Hào, bà Tâm phản ánh là chuyện cơm bữa ở Hương Khê. Vấn đề đặt ra, sự vào cuộc của chính quyền địa phương, ngành chuyên môn liên quan có đủ quyết liệt để phân giải thấu tình, đạt lý hay không.
Trao đổi với Báo Nông nghiệp Việt Nam, ông Nguyễn Văn Nhân, Chủ tịch UBND xã Phú Gia xác nhận, tại thôn Phú Lâm đang xảy ra tranh chấp đất rừng giữa các hộ dân như trên. Xã đã thành lập đoàn, tổ chức làm việc, hòa giải giữa các hộ nhưng chưa thành công.
Đơn phản ánh của các hộ dân. Ảnh: Thanh Nga.
Cán bộ địa chính, nông nghiệp xã Phú Gia thông tin, quá trình lập đoàn đo đạc, kiểm tra hiện trạng xác định hộ ông Ngô Văn Hợi đang lấn chiếm của hộ ông Trần Song Hào khoảng 1ha, còn hộ bà Lê Thị Tâm và hộ ông Ngô Văn Lai đang chồng lấn nhiều đoạn nên chưa thể xác định rõ ràng.
“Từ năm 2010 xã đã làm hồ sơ cấp đất rừng cho các hộ dân này nhưng qua đối chiếu một số diện tích đang thuộc BQL rừng phòng hộ Hương Khê quản lý lên không cấp được. Nay các hộ tranh chấp xã cũng không xử lý được vì thuộc thẩm quyền của BQL rừng phòng hộ Hương Khê”, ông Nhân đá “quả bóng”.
Trái ngược với lý giải của xã Phú Gia, lãnh đạo BQL rừng phòng hộ Hương Khê cho biết, ban hoàn toàn không nắm được các vụ việc tranh chấp đất rừng ở thôn Phú Lâm. Trong các cuộc hòa giải của xã, ban cũng không nằm trong thành phần được mời.
“Đáng lẽ khi xảy ra tranh chấp này xã cần thông tin, phối hợp ban để xác định đất thuộc đơn vị nào quản lý, cùng nhau giải quyết. Tới đây ban sẽ cho kiểm tra cụ thể nhằm sớm xử lý dứt điểm vụ việc”, vị cán bộ nói.
Ông Nguyễn Quang Hào, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm Hương Khê cho hay, diện tích rừng tại khoảnh 6a, tiểu khu 225 là rừng tự nhiên và rừng trồng, do BQL rừng phòng hộ Hương Khê và UBND xã Phú Gia quản lý. Lâu nay việc giải quyết tranh chấp đất rừng được huyện tiếp nhận, xử lý thông qua tiếp dân định kỳ.
Cần cắm mốc, xác định ranh giới dứt điểm giữa các hộ đang tranh chấp, tránh để hình thành "điểm nóng" kiện tụng, xô xát gây mất an ninh trật tự, ảnh hưởng công tác bảo vệ rừng trên địa bàn. Ảnh: Thanh Nga.
“Tại các cuộc tiếp dân sẽ có Bí thư hoặc Chủ tịch huyện chủ trì cùng các phòng ban tham gia. Tùy từng vụ việc, hồ sơ, Ban tiếp dân sẽ thẩm tra sau đó giao cho phòng chuyên môn, UBND cấp xã giải quyết theo thẩm quyền. Quan điểm là đã đến tiếp dân thì sẽ xử lý quyết liệt, dứt điểm cho người dân”, ông Hào nhấn mạnh.
