Binh sĩ thuộc Đơn vị Viễn chinh số 24 thuộc Thủy quân lục chiến Mỹ hướng dẫn một phụ nữ bế theo con nhỏ sơ tán tại sân bay quốc tế Hamid Karzai ở Kabul, Afghanistan, ngày 18/8. Ảnh: Reuters.
Taliban được cho là đã gõ cửa từng nhà để tìm người, trong khi những cảnh tượng bạo lực bắt đầu xuất hiện tại một số trạm kiểm soát do nhóm lập nên.
Nhóm đã đánh chiếm hàng loạt thành phố lớn trong tuần trước với đà tiến như chẻ tre khiến giới quan sát quốc tế không khỏi cảm thấy sốc. Chiến dịch khép lại ngày 15/8 khi Taliban giành quyền kiểm soát Kabul, Tổng thống Ashraf Ghani trốn chạy khỏi đất nước, dẫn tới sự sụp đổ của chính quyền cũ.
Giờ đây, những người từng làm việc cho chính phủ hay các cơ quan nước ngoài cũng như các phóng viên, nhà hoạt động cho biết họ rất sợ bị trả thù và cần sơ tán gấp. Kênh BBC đã phỏng vấn một số người nhưng tên tuổi của họ được thay đổi nhằm đảm bảo an toàn.
Usman, thông dịch viên cho các lực lượng vũ trang Anh ở Afghanistan, đang trú ẩn cùng vợ và vài người hàng xóm gần một tuần sau khi Taliban vào Kabul. Buổi sáng hôm đó, anh thức dậy và bàng hoàng khi được thông báo Taliban đang đến rất gần.
“Họ đến từng nhà, điểm mặt từng người”, anh nói. “Ai cũng hoảng loạn”.
“Một hàng xóm kế bên nhà tôi nói rằng Taliban muốn tìm kiếm vũ khí, giấy tờ và các phương tiện của chính phủ. Họ cũng muốn tìm ra ai từng làm việc với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hoặc chính phủ”, Usman cho hay. “Tôi mặc vội quần áo, nhảy qua một bức tường rồi bỏ chạy. Tôi biết mình sẽ bị giết. Không còn cách nào khác”.
Theo lời Usman, anh được thông báo đủ điều kiện chuyển đến Anh vào tháng 12 nhưng sau khi hoàn thành tất cả các thủ tục, giấy tờ, anh lại bị từ chối. “Chúng tôi không cảm thấy an toàn”, Usman chia sẻ. “Tôi đang vô cùng tuyệt vọng”.
Hashem, phiên dịch viên, cũng đang lẩn trốn trong một căn hộ ở Kabul khi trả lời phỏng vấn BBC hôm 21/8.
“Tôi từng làm việc với các lực lượng trung gian và nghĩ rằng chính phủ Mỹ và Đức sẽ giúp đỡ”, anh nói. “Tôi đã phải tiêu hủy tất cả các tài liệu, giấy tờ của mình. Tôi đã lấy đủ can đảm để đến sân bay Kabul nhưng rồi một người từ lực lượng Taliban bảo tôi rằng tin Mỹ sẽ đưa chúng tôi đi là giả”.
“Anh ta bảo tôi nói với mọi người đừng đến sân bay. Chúng tôi đang thảo luận xem có thể làm gì để trốn đến nước khác”, Hashem cho biết.
Không chỉ những người từng cộng tác với chính phủ nước ngoài mới sống trong sợ hãi. Hai phụ nữ từng làm việc cho một hãng truyền thông cũng phải lẩn trốn vì Taliban đang tìm kiếm họ. Tuy nhiên, vì họ không có visa nên việc tìm đến sân bay sẽ là vô ích.
“Taliban hai lần gọi đến nhà... tìm tôi và chồng tôi”, một trong hai người phụ nữ, Aida, kể lại. “Họ hỏi các thành viên trong gia đình xem chúng tôi đang ở đâu và thậm chí còn gửi cho tôi những tin nhắn đe dọa”.
“Tôi cảm thấy thực sự tuyệt vọng và lo lắng về điều gì sẽ xảy ra với tôi và gia đình”, Aida nói.
“Hiện giờ, chúng tôi không khác gì những con gà tây chỉ biết quanh quẩn trong nhà”, Saabira, đồng nghiệp của Aida, cho hay. “Chúng tôi không thể ra ngoài vì Taliban ở khắp mọi nơi”.
Tuy nhiên, ngày Saabira phải bước chân ra khỏi nhà có lẽ không còn xa bởi thực phẩm của cô đã gần cạn kiệt.
“Taliban đang cố tìm kiếm các nhân viên chính phủ, nhà báo và các nhà hoạt động vì phụ nữ. Chúng tôi rất lo lắng, chuyện gì sẽ đến nếu chúng tôi ra ngoài? Phải làm gì nếu họ gõ cửa nhà chúng tôi”, Saabira nói thêm. “Đến sân bay là không thể bởi chúng tôi không có visa. Chúng tôi cũng không có tiền hay bất kỳ hỗ trợ nào. Thật sự bế tắc”.
Trong lúc đó, hàng chục giáo viên tiếng Anh từng làm việc cho Hội đồng Anh tham gia đào tạo các giáo viên Afghanistan cũng đang rất muốn rời đi nhưng bị từ chối thị thực.
“Chúng tôi kinh hoàng và sợ hãi”, một người cho hay. “Suốt cả tuần qua, tôi không thể nói tiếng Anh trước mặt bất kỳ ai vì tôi sợ họ sẽ nhận ra tôi đã làm việc cho người nước ngoài và báo với Taliban. Tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện tới sân bay Kabul. Tôi có con và không muốn mạo hiểm tính mạng của chúng. Điều tôi lo lắng hơn cả là việc Taliban đang tìm kiếm những người từng cộng tác hay cung cấp dịch vụ cho các chính phủ nước ngoài”.
“Khi nhìn sân bay Kabul, tôi không thấy có cách nào vượt qua đám đông để vào bên trong”, anh này nói thêm. “Tôi muốn chính phủ Anh cân nhắc những gì chúng tôi đã làm cho họ. Nếu ở lại Afghanistan, tính mạng của chúng tôi sẽ bị đe dọa”.
