Bộ LĐ-TBXH đang lấy ý kiến góp ý cho sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH).
Sau 6 năm thực hiện (năm 2006) từ con số 6,7 triệu người tham gia BHXH bắt buộc thì đến hết năm 2012 đã có 10,4 triệu người (tăng hơn 1,5 lần). Tuy nhiên, Luật BHXH đã bộc lộ nhiều hạn chế, chủ yếu là nợ, chậm đóng BHXH.
Nhiều địa phương tình trạng doanh nghiệp trốn đóng BHXH rất phổ biến. Ví dụ như Bắc Giang đã có tới trên 100 doanh nghiệp nợ BHXH từ 6 tháng trở lên với tổng số tiền trên 25 tỷ đồng. Ngoài ra, một số đơn vị sử dụng lao động vẫn chưa tự giác chấp hành, tình trạng trốn đóng BHXH đặc biệt là người lao động có hợp đồng thời hạn dưới 1 năm còn tương đối phổ biến.
Để hạn chế những bất cập trên, ông Nguyễn Thế Dũng, Phó Giám đốc Sở LĐ-TBXH tỉnh Bắc Giang, Luật BHXH (sửa đổi) cần bổ sung đối với những trường hợp đã hết tuổi lao động nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH, nếu có nguyện vọng thì được đóng tiếp cho đến khi đủ điều kiện hưởng chế độ hưu.
Có BHXH, người lao động sẽ yên tâm khi nằm viện (Ảnh minh họa)
Với những trường hợp đặc biệt (như người mắc bệnh hiểm nghèo, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hoặc người lao động chỉ còn thân nhân là bố hoặc mẹ tuổi đã quá cao) nếu có nguyện vọng thì được xem xét giải quyết hưởng BHXH một lần.
Đối với chế độ thai sản, bổ sung quy định về mức hưởng chế độ thai sản phân theo danh mục nghề nặng nhọc, độc hại. Ông Dũng cũng đề nghị nâng mức xử phạt đối với doanh nghiệp nếu trốn đóng BHXH cho người lao động để nhằm đảm bảo thực hiện quyền lợi cho người lao động được tốt hơn.
Bà Trần Thị Thúy Nga, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, thì đóng góp, điều 55 nên sửa đổi theo hướng chỉ giải quyết BHXH một lần đối với người lao động đã hết tuổi lao động mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu; người ra nước ngoài để định cư hợp pháp; tăng mức trợ cấp lên bằng 2 tháng cho mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi. Ngoài ra, nếu người lao động tham gia BHXH từ 1/1/2015 trở đi thì tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để tính lương hưu.
Còn với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thì, số người tham gia BHXH hiện nay gần 11 triệu người là số lao động mà các đơn vị, doanh nghiệp tự đăng ký và đóng BHXH, trong đó chỉ có gần 70% doanh nghiệp tham gia BHXH bắt buộc. Vì vậy, luật không nên khống chế tuổi trần tham gia BHXH tự nguyện và có chính sách hỗ trợ để mở rộng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.
Về mức lương đóng BHXH thì nên quy định tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp là tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp và các khoản bổ sung khác để đảm bảo đời sống cho người nghỉ hưu.
Ngoài ra nên bỏ quy định phải có xác nhận của cơ sở y tế đối với trường hợp lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con vì luật đã khống chế thời gian nghỉ trước khi sinh không quá 2 tháng và phải nghỉ hưởng chế độ ít nhất được 4 tháng. Bổ sung đối tượng người tham gia BHXH trên 20 năm, chưa đủ tuổi về hưu, bị bệnh nặng thì được hưởng BHXH 1 lần.
Đại diện cho địa phương, Bảo hiểm Xã hội Hà Nội kiến nghị, Luật BHXH nên sửa đổi quy định cụ thể mức trợ cấp thất nghiệp tương ứng theo thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp để tránh bị lạm dụng.
Có thể từ mức khởi điểm (tham gia đủ 12 tháng) bằng 3 tháng trợ cấp, sau đó cứ mỗi năm đóng bảo hiểm thất nghiệp thì tăng thêm 1 tháng trợ cấp, tối đa không quá 12 tháng được trợ cấp. Đồng thời bổ sung đối với trường hợp người lao động thất nghiệp đã tìm được việc làm thì đề nghị dừng hưởng trợ cấp.
Riêng Quỹ Bảo hiểm tự nguyện nên bổ sung người lao động có thể tham gia đồng thời cả BHXH bắt buộc (theo mức trần quy định) và cả BHXH tự nguyện (phần chênh lệch giữa mức tiền lương, tiền công tháng với mức trần quy định); bổ sung phương thức đóng 1 năm/1 lần và phương thức đóng bù. Bổ sung quy định đóng bù BHXH đủ 20 năm để hưởng lương hưu khi đã đủ tuổi nghỉ hưu đối với người tham gia BHXH tự nguyện.
