Hồ đập thủy lợi Tam Vinh được xây dựng cách đây 6 năm, từ nguồn vốn ODA của Phần Lan, nhằm đảm bảo tưới tiêu cho hơn 30 ha lúa và hàng chục ha hoa màu của cư dân thôn Hải Cát 1, xã Hương Thọ và những vùng lân cận.
Thế nhưng, mấy năm trở lại đây do hoạt động khai thác từ các mỏ đá của Cty Caxono Hương Thọ và Cty TNHH khai thác đá Việt Nhật (Cty Việt Nhật) đã làm lượng lớn đất đổ tràn gây bồi lắng làm công trình thủy lợi này không phát huy được tác dụng.
Theo ghi nhận của chúng tôi, gần khu vực mỏ đá của Cty Việt Nhật, sau khi khai thác đơn vị đã dùng xe tải đổ đất thành đống lớn khoảng 5ha, cao gần 10m. Khi trời mưa lớn, khối lượng đất đá sẽ đổ ra, ngăn dòng chảy tự nhiên từ hồ Khe Bướm gây bồi lắng cho hồ đập Tam Vinh.
Tại hồ này, một khối lượng đất đá đã “án ngự” hơn chục mét, gây tắc nghẽn dòng nước. Bên cạnh đó, ở quanh mỏ đá, hàng trăm cây rừng của bà con trồng mấy năm nay bị bồi lấp, chỉ còn trơ đọt cây; hàng chục cây rừng trồng cũng mất dấu. Gần đó, một lượng lớn cây thông do đơn vị Lâm trường Tiền Phong quản lý cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng.
Ông Mai Văn Xuân, Chủ tịch UBND xã Hương Thọ cho biết, hồ Tam Vinh bị bồi lấp, thiếu nước sản xuất nên phần lớn diện tích lúa của thôn Hải Cát 1 phải bỏ hoang. Nhiều hộ chuyển đổi sang trồng cây khác nên từ gần 30 ha trồng lúa, hiện thôn Hải Cát 1 chỉ còn trên 9 ha, nhưng vẫn thiếu nước sản xuất.
Từ khi phát hiện tình trạng hồ bị bồi lấp, chính quyền địa phương và nhân dân nhiều lần kiến nghị cấp trên và yêu cầu có biện pháp khắc phục, nhưng các đơn vị khai thác đá vẫn không thực hiện. Mới đây, UBND xã Hương Thọ đã làm việc với Cty Coxano Hương Thọ và Cty Việt Nhật là các đơn vị khai thác đá để có biện pháp khắc phục tình trạng bồi lấp hồ.
UBND tỉnh TT- Huế cũng đã chỉ đạo thị xã Hương Trà thành lập đoàn vào cuộc kiểm tra nhằm xử lý tình trạng đất đá gây bồi lắng tại đầu nguồn Khe Bướm, ngăn dòng nước chảy vào hồ đập Tam Vinh.
Cây rừng của người dân thôn Hải Cát 1 bị bồi lấp
Theo đó, đoàn kiểm tra kết luận, trong quá trình khai thác, khối lượng đất đá từ mỏ đá của Cty Việt Nhật và một số đơn vị khác tập kết quá nhiều (cao 8m). Khi gặp thời tiết mưa làm cho một phần đất trên bề mặt bị nước cuốn trôi, bồi lấp với khối lượng 20-30 nghìn m3, ảnh hưởng đến đường dẫn nước tự nhiên vào Khe Bướm, ngăn dòng chảy vào hồ đập Tam Vinh.
Từ đó, đoàn kiểm tra yêu cầu trước mắt Cty Việt Nhật có giải pháp hạ độ cao khối lượng đất thải xuống còn 5m, nhằm hạn chế tình trạng chảy tràn gây bồi lắng; về lâu dài cần phải di dời bãi thải đất ra khỏi khu vực trên và đổ đúng nơi quy định. Đồng thời, yêu cầu Cty Việt Nhật, Cty Caxano Hương Thọ phối hợp với chính quyền xã Hương Thọ tiến hành nạo vét lòng hồ, khơi thông lại dòng chảy tự nhiên nhằm đảm bảo đúng chức năng của hồ đập Tam Vinh.
