Khu neo đậu tránh trú bão Lạch Thơi: 'Chiếc bánh vẽ' trăm tỷ đồng

Gió vào nhà trống

Trước thực trạng luồng lạch ngày càng bị bồi lắng nghiêm trọng, tháng 10/2012 UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 4036/QĐ-UBND phê duyệt dự án Khu neo đậu tránh trú bão Lạch Thơi tại địa bàn huyện Quỳnh Lưu.

“Tháng 12/2017 dự án công bố hoàn thành, vậy nhưng tàu thuyền của chúng tôi mỗi khi ra vào đều phải cậy nhờ thuyền nhỏ lai dắt và chờ đợi theo con nước thủy triều, rất mất thời gian và tốn kém chi phí phát sinh. Riêng cửa lạch sau sự cố mưa bão năm 2018 đã bị bồi lấp hoàn toàn, đến thời điểm này có thể khẳng định hiệu quả dự án mang lại gần như là con số không”, một chủ tàu bộc bạch.

Công trình do UBND huyện Quỳnh Lưu làm chủ đầu tư, có tổng giá trị lên đến hơn 115 tỷ đồng, về sau hạ xuống gần 96 tỷ đồng, gồm các hạng mục nạo vét, xây dựng biển báo tín hiệu, đê bao bãi thải và sửa chữa bến neo đậu tàu.

Dự án này được triển khai tại các xã Sơn Hải, Quỳnh Thọ và Quỳnh Ngọc của huyện Quỳnh Lưu với tổng chiều dài nạo vét trên 4,3km (điểm đầu từ cửa lạch và điểm cuối là nhà thờ Song Ngọc), chiều rộng từ 15-45m, đáy luồng sâu từ 3,5-4m.

Ngoài ra, dự án bao gồm cả 2 tuyến kè dài gần 1.000m để neo đậu tàu thuyền. Dự kiến khi hoàn thành sẽ là điểm neo đậu, tránh trú bão cho khoảng 300 phương tiện của ngư dân trong vùng.

Công ty TNHH Minh Quang (địa chỉ ở thị trấn Cầu Giát, huyện Quỳnh Lưu) chịu trách nhiệm thi công, thời gian hoàn thàn dự kiến vào tháng 12/2016.

Tuy nhiên do nhiều yếu tố, ngày 10/01/2017 UBND tỉnh Nghệ An ký quyết định điều chỉnh, bổ sung một số hạng mục và gia hạn tiến độ đến tháng 12/2017.

Mang theo sự kỳ vọng lớn lao nhưng đáng tiếc thay, sau nhiều năm triển khai đến nay dự án vẫn chưa thể hoàn thành như kế hoạch đã vạch sẵn.

Qua tìm hiểu, gian nan nhất là việc nạo vét không thể khơi thông được dòng chảy như mong đợi, hệ quả là tàu thuyền mỗi khi ra vào Lạch Thơi đều gặp muôn vàn gian khó, kéo theo tình trạng “mắc cạn” diễn ra như cơm bữa.

Điển hình là sự việc vào tháng 5/2017, lúc này tàu cá mang số hiệu NA - 95423 - TS của ngư dân Trương Văn Công, trú ở thôn 4, xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, di chuyển vào bến tìm nơi tránh trú thì bất ngờ mắc cạn, sau đó bị lật nghiêng. Sự cố bất ngờ khiến toàn bộ hải sản cũng như trang thiết bị, máy móc trên tàu bị ngập nước, hư hỏng nặng, tổng thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng.

Thực chất thì những tháng đầu sau thời điểm hoàn thành (tháng 12/2017) tình hình không quá bi đát, lúc này hệ thống phao tiêu, đèn báo hiệu… cơ bản đáp ứng được nhu cầu. Dù vậy mọi thứ hoàn toàn đảo ngược kể từ sau trận càn quét của cơn bão số 4 vào tháng 8/2018.

Xin thêm 25 tỷ

Qua ghi nhận, hơn 800m luồng Lạch Thơi bị biến dạng hoàn toàn, phần lớn bị bồi lấp nghiêm trọng. Nhiều chủ tàu quả quyết, thiên tai là điều không ai lường trước được, tuy nhiên nếu cơ quan chuyên môn khảo sát kỹ thực địa, tính toán chi tiết các yếu tố tác động thì mức độ rủi ro chắc chắn sẽ được hạn chế thấy rõ.

Tìm hiểu chi tiết, trong 4 hạng mục được phê duyệt chỉ có 2 hạng mục là nạo vét và xây dựng hệ thống biển báo được cấp vốn triển khai. Trong số này phần nạo vét chiếm phần lớn tổng kinh phí chung, đổi lại gần 1km cửa lạch quanh năm suốt tháng luôn trong tình trạng bị cát, bùn, đất bồi lắp.

Về phần xây dựng hệ thống biển báo được chủ đầu tư chia thành 2 hàng, mỗi hàng 27 chiếc phao báo hiệu. Hiện tại qua kiểm đến chỉ sót lại chục chiếc, đã thế phần lớn lại hư hỏng và hết tác dụng.

Ông Nguyễn Xuân Dinh -  Giám đốc Ban quản lý dự án huyện Quỳnh Lưu thừa nhận: Dự án Khu neo đậu tránh trú bão Lạch Thơi có một phần không hiệu quả. Bên cạnh tác động của cơn bão số 4, nguyên nhân nữa là đơn vị tư vấn thiết kế thiếu năng lực, không nắm bắt hết quá trình hình thành, biến đổi của dòng chảy ở Lạch Thơi, khi triển khai nạo vét chỉ dựa trên thực tế luồng lạch hiện có mà không tham vấn, tìm hiểu kỹ lưỡng.

Nhằm khắc phục các “điểm nghẽn” phía huyện Quỳnh Lưu đang xây dựng chủ trương, thành lập đề án và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt một dự án mới với kinh phí khoảng 25 tỷ đồng trên cơ sở của… dự án cũ.

Ngày 18/11/2019, UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt quyết toán hạng mục “Dự án đầu tư xây dựng công trình Khu neo đậu tránh trú bão Lạch Thơi tại huyện Quỳnh Lưu” với tổng số tiền hơn 93 tỷ đồng. Hiện số vốn đã giải ngân cho đơn vị thi công (Cty TNHH Minh Quang) đạt gần 60 tỷ đồng.