Nhiều sai phạm tại Thủy lợi Nam Nghệ An, thu hồi trên 2,2 tỷ đồng

Chứng từ thu, chi có vấn đề

Thanh tra công tác quản lý, sử dụng vốn Nhà nước và các nguồn kinh phí được cấp cũng như việc thực hiện các quy định khác tại Công ty TNHH một thành viên Thủy lợi Nam Nghệ An phát hiện nhiều sai phạm, qua đó đề xuất thu hồi trên 2,2 tỷ đồng.

Đơn vị này quản lý, bảo vệ và khai thác 39 trạm bơm tưới, tiêu, 3 trạm đầu mối (Ba ra Nam Đàn, Ba ra Bến Thủy, Ba ra Nghi Quang), gần 200 máy bớm các loại từ 500 m3/h đến 8.000 m3/h và 13 hồ chứa.

Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An là doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn chủ sở hữu, có vốn điều lệ. Hoạt động chính của công ty gồm quản lý, khai thác hệ thống công trình thủy lợi phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp, cung cấp nước cho nhu cầu dân sinh và phát triển các ngành kinh tế trên địa bàn các huyện Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, TP Vinh và thị xã Cửa Lò.

Về công tác quản lý tài chính, chế độ kế toán, kêt luận thanh tra ghi nhận Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An đã xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ trên cơ sở các văn bản của Nhà nước về chế độ, tiêu chuẩn, định mức; đã mở đầy đủ các sổ kế toán, báo cáo quyết toán tài chính, hàng năm đều thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính theo Luật kiểm toán độc lập… tuy nhiên qua thanh tra phát hiện nhiều tồn tại, sai phạm, bao gồm: Chứng từ thu, chi từ 2018 đến 2020 chỉ thể hiện chữ ký mà không ghi rõ họ tên của người lập, người duyệt và những người có liên quan; việc thu hồi tạm ứng tại văn phòng công ty từ các cá nhân còn chậm, kéo dài, đến cuối năm 2020 còn dư tạm ứng trên 744 triệu đồng.

Việc lập dự toán và quyết toán kinh phí cấp bù thủy lợi phí cũng có nhiều vấn đề. Đáng nói, khi kiểm tra công tác quyết toán kinh phí tưới bằng trọng lực thì hồ sơ vận hành mở nước tưới tại các trạm, các hồ (sổ vận hành máy bơm, sổ thủy nông, số biên bản hợp, số phân công nhiệm vụ… từ năm 2016 đến 2020 Phòng Cảnh sát Kinh tế đang giữ để phục vụ công tác điều tra cơ bản, nắm tình hình địa bàn và tập hợp số liệu báo cáo theo chuyên đề, do đó không có cơ sở để đối chiếu, kiểm tra.

Trong khi đó, khi kiểm tra công tác quyết toán kinh phí tưới bằng động lực phát hiện một số hợp đồng tưới, tiêu (vụ đông) dù có lập hồ sơ nghiệm thu các đợt tưới nhưng một số trạm bơm không phát sinh tiền điện, hoặc có lượng điện tiêu thụ dưới 15 KWh/tháng. Như vậy một số diện tích công ty không thực hiện tưới theo hợp đồng, đáng lưu ý tổng số tiền mà đơn vị đã lập hồ sơ và được phê duyệt quyết toán với nội dung trên hơn 2,3 tỷ đồng.

Giải trình nguyên nhân “không thực hiện tưới nhưng công tác tiêu vẫn diễn ra thường xuyên, liên tục”, Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An cho rằng trong thời gian các hộ sản xuất vụ đông, nếu thời tiết có mưa to làm mực nước đồng ruộng dâng cao so với quy định có thể làm ngập úng, khi đó bắt buộc các trạm bơm trong hệ thống phải thực hiện phương án bơm tiêu nhằm thoát nước, đồng thời các cống đầu mối cũng phải vận hành mở cống bằng tời điện để tiêu nước.

Căn cứ Khoản 1, Điều 2, Quyết định số 83/2016/QĐ-UBND ngày 14/5/2016; Quyết định số 16/2019/QĐ-UBND ngày 14/5/2019 của UBND tỉnh Nghệ An về giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi: “… trường hợp phải tách riêng giá dịch vụ cho tưới, tiêu trên cùng một diện tích thì giá sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi cho tưới được được tính bằng 70%, cho tiêu bằng 30% giá quy định…”, Thanh tra tỉnh xác định truy thu số tiền 1.676.414.000/2.394.878.000 đồng tiền cấp bù thủy lợi phí đã quyết toán (tương ứng với 70% đơn giá dịch vụ tưới tiêu) do không thực hiện dịch vụ tưới bằng động lực.

Quá trình thực hiện nghĩa vụ với Ngân sách Nhà nước cũng rất đáng bàn, qua kiểm tra phát hiện công ty kê khai thiếu thuế tài nguyên với số tiền phải truy thu hơn 167 triệu đồng (năm 2018 hơn 76 triệu đồng, năm 2019 hơn 75 triệu đồng, năm 2020 gần 15 triệu đồng).

Lỗ hổng trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản

Đối với quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, qua kiểm tra nhận thấy công tác giám sát của chủ đầu tư chưa chặt chẽ, điều này dẫn đến một số công trình thi công chưa đúng thiết kế, dự toán, nghiệm thu sai khối lượng, làm sai lệch giá trị thanh quyết toán của công trình với tổng số tiền hơn 807 triệu đồng.

Riêng công trình Nạo vét kênh dẫn Lam Trà 2 - nhánh 1 đoạn K0+00-3+500, nhánh 2 đoạn K1+500-K4+975 đã được Sở Tài chính phê duyệt quyết toán ngày 2/7/2018. Qua thanh tra phát hiện sai phạm liên quan đến chi phí xây lắp, tuy nhiên do ngân sách nhà nước còn nợ công trình này rất lớn nên Thanh tra tỉnh đề nghị điều chỉnh quyết định phê duyệt quyết toán giảm giá trị hơn 54 triệu đồng.

Không dừng lại ở đó, cơ quan chứng năng còn nêu rõ những tồn tại khi xây mới nhà quản lý xí nghiệp Hưng Nguyên như: Thi công tầng 1 sai bản vẽ thiết kế, không có hợp đồng bổ sung; không có thiết kế, dự toán điều chỉnh; quá trình thực hiện các đơn vị tư vấn giám sát, quản lý dự án và chủ đầu tư không có ý kiến, không lập biên bản đình chỉ thi công nhưng vẫn ký biên bản nghiệm thu gia đoạn hoàn thành, biên bản nghiệm thu công trình đưa vào sử dụng, đồng thời được chủ đầu tư nghiệm thu, thanh toán.

Ở khía cạnh khác, cả 2 dự án nạo vét, tận thu đất, cát bồi lắng lòng hồ Tràng Đen (xã Nam Hưng, huyện Nam Đàn) và hồ Nghi Công (xã Nghi Công Bắc, huyện Nghi Lộc) không thống nhất trong quy trình thủ tục và áp dụng văn bản pháp luật. Đối với hồ Nghi Công, chủ trương đầu tư chỉ là Công văn do Văn phòng UBND tỉnh ký, truyền đạt ý kiến của PCT UBND tỉnh đồng ý chủ trương, Quyết định phê duyệt giá trị cấp quyền khai thác khoáng sản có nhiều nội dung khác với nội dung tham mưu của Sở TN-MT tại Công văn số 1551/STNMT-KS ngày 8/4/2020, trong đó giá trị cấp quyền khai thác khoáng sản chỉ là tạm tính.

Theo quyết định được phê duyệt Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An làm chủ đầu tư, nguồn vốn để thực hiện dự án là nguồn bán đất, đá tận thu trong quá trình nạo vét và huy động một số nguồn vốn hợp pháp khác. Công ty đã nộp hơn 1,6 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cho 2 dự án Hồ Tràng Đen và Hồ Nghi Công, tuy nhiên qua kiểm tra sổ sách, chứng từ kế toán không ghi nhận, theo dõi doanh thu, chi phí hoạt động nạo vét, tận thu đất lòng hồ.

Ngoài ra, quyết định phê duyệt kết quả chỉ định thầu, hợp đồng thi công cũng không ghi hình thức hợp đồng, không ghi đơn giá thực hiện, không ghi giá trị hợp đồng.

Về thực hiện nghĩa vụ với ngân sách nhà nước, Công ty TNHH Thủy lợi Nam Nghệ An thỏa thuận, ủy quyền đơn vị thi công thực hiện. Kết quả thanh tra cho thấy công ty không theo dõi, không kê khai thuế, kéo theo tiềm ẩn nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước.

Thanh tra tỉnh khẳng định, để xảy ra những tồn tại, hạn chế, sai phạm nêu trên trách nhiệm thuộc về Hội đồng thành viên, Ban Giám đốc và các cá nhân có liên quan, đồng thời ban hành quyết định thu hồi số tiền sai phạm 2.200.583.774 đồng.