Họa vô đơn chí
Trong quãng đời làm báo, tôi đã gặp không biết bao nhiêu bi cảnh mà ngư dân gặp phải khi đang hoạt động đánh bắt trên biển, nhưng chưa có trường hợp nào bi thảm như của ngư dân Nguyễn Văn Yên (sinh năm 1974) ở thôn Kim Giao Nam, xã Hoài Hải (thị xã Hoài Nhơn, Bình Định).
Theo trình bày của ông Yên, hưởng ứng chủ trương của Nhà nước về việc đóng mới tàu cá phát triển thủy sản theo tinh thần Nghị định số 17 của Chính phủ, ngày 25/10/2018, ngư dân Nguyễn Văn Yên ký hợp đồng với Công ty TNHH Trường Giang Quốc (thành phố Cam Ranh, Khánh Hòa) đóng mới tàu cá vỏ composite có công suất 800CV hành nghề lưới vây mang số hiệu BĐ 99799 TS.
Sau khi đóng mới hoàn tất, chiếc tàu cá BĐ 99799 TS neo đậu tại Cảng cá Đá Bạc nằm trên địa bàn thành phố Cam Ranh (Khánh Hòa). Dự kiến ngày 21/9/2020 (sáng thứ Hai), ngư dân Nguyễn Văn Yên sẽ nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bình Định.
Thế nhưng vào khoảng 18 giờ chiều thứ Sáu ngày 18/9/2020, chiếc tàu cá KH 91764 TS của ngư dân Trần Văn Thanh ở Cam Linh (thành phố Cam Ranh, Khánh Hòa) neo đậu bên cạnh tàu BĐ 99799 TS của ngư dân Yên bị chập điện bốc cháy, chỉ sau ít phút, đám cháy từ tàu cá KH 91764 TS cháy lan sang tàu cá BĐ 99799 TS.
Ngư dân Nguyễn Văn Yên không ngừng gửi đơn kêu cứu đến các cấp ngành chức năng xem xét cho nhận khoản hỗ trợ 1 lần sau đầu tư đóng mới tàu cá để giải bớt gánh nặng nợ nần. Ảnh: V.Đ.T.
Mặc dù đội cứu hộ cứu nạn tại Cảng cá Đá Bạc đã nỗ lực cứu chữa, nhưng do khi ấy trên biển có gió lớn và điều kiện chữa cháy trên biển gặp nhiều khó khăn, nên đến hơn 21 giờ cùng ngày đám cháy mới được khống chế, khi ấy tàu cá của BĐ 99799 TS của ông Yên đã cháy rụi. Sự cố cháy tàu nói trên đã được Công an thành phố Cam Ranh và Cơ sở đóng tàu Vĩnh Khương xác nhận.
Theo bảng quyết toán của cơ sở đóng tàu lập ngày 27/12/2019 bao gồm máy móc, trang thiết bị hàng hải; thiết bị phục vụ khai thác; trang thiết bị bảo quản hải sản; thiết bị điện; thiết bị thuyền viên; dàn lưới vây kèm theo đầy đủ các hóa đơn, chứng từ thanh toán thì tàu cá BĐ 99799 TS của ông Yên có tổng số tiền là 18.429.258.000đ.
Sau đó, ngư dân Nguyễn Văn Yên thuê Công ty Cổ phần Tư vấn-Dịch vụ về tài sản-bất động sản DATC thẩm định giá và đã được cấp Chứng thư thẩm định giá số 662/CTDCSC ngày 18/8/2020 với tổng giá trị con tàu là 17.925.433.000đ.
“Chiếc tàu cá đóng mới của tôi có trị giá gần 18,5 tỷ đồng chưa kịp mở biển lần nào đã cháy rụi. Số tiền đóng chiếc tàu này 1 phần là tài sản của vợ chồng tôi dành dụm hàng chục năm, còn lại là vay mượn thêm của cha mẹ vợ và anh chị em trong gia đình, vậy mà chỉ trong chớp mắt đã biến thành tro bụi.
Họa này nối tiếp họa khác, chiếc tàu bị cháy trong khi tôi chưa kịp nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bình Định, thế nên tôi không được nhận khoản hỗ trợ theo chính sách của Nhà nước”, ngư dân Nguyễn Văn Yên nói thống thiết.
Chiếc tàu BĐ 99799 TS của ngư dân Nguyễn Văn Yên (bìa trái) đang bị cháy lan từ tàu cá neo đậu bên cạnh tại Cảng cá Đá Bạc (thành phố Cam Ranh, Khánh Hòa). Ảnh: ĐT.
Tận cùng của bi cảnh
Ngay sau đó, ngư dân Nguyễn Văn Yên làm đơn gửi các cấp từ Trung ương đến địa phương, khẩn thiết xin các cấp, ngành chức năng xem xét cho ông được nhận khoản hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP nhằm giảm bớt khó khăn cho gia đình. Thế nhưng từ lúc tàu cháy đến giờ đã hơn 3 năm vẫn chưa có kết quả.
Trong khi gia đình ông Yên đang lâm vào hoàn cảnh hết sức khó khăn vì phải lo trả lãi các khoản nợ mà lúc trước ông Yên vay để có đủ tiền đóng tàu. Đặc biệt là các khoản lãi ngân hàng do thế chấp tài sản của người thân và bạn bè cho mượn theo các hợp đồng thỏa thuận cá nhân.
Theo ông Yên, để đóng mới tàu cá BĐ 99799 TS, ngoài vốn liếng dành dụm của vợ chồng, ông Yên còn phải mượn sổ nhà đất của ông Nguyễn Bình và bà Đặng Thị Út, thế chấp cho Ngân hàng Sacombank Chi nhánh An Nhơn để vay 730 triệu đồng; mượn sổ nhà đất của ông Trần Thanh Dũng và bà Hoàng Thi Việt Hường thế chấp ngân hàng để vay 2 tỷ đồng; mượn sổ nhà đất của ông Trương Thanh Quân và bà Nguyễn Thị Lưa thế chấp ngân hàng để vay 800 triệu đồng; mượn sổ nhà đất của ông Nguyễn Trung Hóa và bà Nguyễn Thị Mỹ thế chấp ngân hàng để vay 400 triệu đồng.
“Đã hơn ba năm nay vợ chồng tôi cố gắng duy trì việc trả lãi theo các hợp đồng vay nói trên, nhưng đến thời điểm này đã kiệt sức, gia đình tôi không còn khả năng tiếp tục trả các khoản lãi. Gia đình tôi chỉ mong nhận được khoản tiền hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP để giải bớt món nợ đã vay nói trên. Giai đoạn này, khi không còn khả năng trả các khoản lãi mỗi tháng đến 30-40 triệu đồng, có lúc quá bi quan vợ chồng tôi đã nghĩ đến cái chết, nhưng 2 đứa con nhỏ dại đã khiến vợ chồng tôi phải ráng sống”, ông Yên rưng rưng nước mắt nói.
Phần vỏ composite của tàu BĐ 99799 TS bị cháy hoàn toàn. Ảnh: ĐT.
Ngày 16/11/2020, UBND tỉnh Bình Định đã có Văn bản số 7694/UBND-KT đề nghị Bộ NN-PTNT và Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể việc hỗ trợ đối với tàu cá của ông Nguyễn Văn Yên đã hoàn thành đầy đủ hồ sơ đầu tư đóng mới tàu cá để được hưởng hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP, chưa được cơ quan có thẩm quyền tổ chức thẩm định hồ sơ đề nghị hỗ trợ, nhưng không may tàu cá BĐ 99799 TS gặp sự cố bị cháy hoàn toàn. Văn bản thể hiện: “Khi có hướng dẫn cụ thể của quý Bộ, UBND tỉnh Bình Định sẽ chỉ đạo giải quyết kiến nghị của ông Nguyễn Văn Yên theo đúng quy định của pháp luật, nhằm giảm bớt phần nào khó khăn cho gia đình ông”.
Ngày 30/12/2021, Bộ NN-PTNT đã có Văn bản số 9140/BNN-TCTS gửi UBND tỉnh Bình Định hướng dẫn cụ thể theo mục 4 khoản 5 Điều 1 Nghị định số 17/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 của Chính phủ quy định thủ tục hỗ trợ: Yêu cầu chủ tàu cá gửi 1 bộ hồ sơ đề nghị hỗ trợ đến Sở NN-PTNT nơi đăng ký tàu cá, hồ sơ bao gồm: Đơn đề nghị hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP; bản sao CMND hoặc CCCD của chủ tàu; bản sao giấy an toàn kỹ thuật tàu cá, giấy chứng nhận đăng ký tàu cá; giấy phép khai thác thủy sản đối với tàu khai thác thủy sản; hợp đồng đóng mới tàu cá để xác định chủ tàu đặt hàng đóng mới tàu cá.
Bảng quyết toán của cơ sở đóng tàu về tổng mức đầu tư đóng mới tàu cá bao gồm: Máy móc, trang thiết bị hàng hải, thiết bị phục vụ khai thác, trang thiết bị bảo quản hải sản, bảo quản hàng hóa, bốc xếp hàng hóa kèm theo hóa đơn, chứng từ thanh toán tiền đóng mới tàu cá, tiền mua mới máy móc, trang thiết bị.
Ngư lưới cụ trên boong tàu BĐ 99799 TS của ngư dân Nguyễn Văn Yên bị cháy rụi. Ảnh: ĐT.
Văn bản của Bộ NN-PTNT còn thể hiện: Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đầy đủ hồ sơ đề nghị hỗ trợ của chủ tàu, Sở NN-PTNT chủ trì, phối hợp với đơn vị liên quan tổ chức thẩm định, trình UBND cấp tỉnh phê duyệt số tiền hỗ trợ cho chủ tàu. Trong thời hạn 5 ngày kể từ ngày nhận được Tờ trình đề nghị của Sở NN-PTNT, UBND cấp tỉnh ban hành Quyết định phê duyệt số tiền hỗ trợ cho chủ tàu và gửi kết quả đến Kho bạc Nhà nước cấp huyện, nơi chủ tàu được hỗ trợ, niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan.
Trong thời hạn 2 ngày kể từ ngày nhận được Quyết định của UBND cấp tỉnh, Sở Tài chính lập lệnh chi tiền gửi Kho bạc Nhà nước. Trong thời hạn 2 ngày kể từ ngày nhận được lệnh chi tiền của Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước thông báo công khai lịch cấp tiền cho chủ tàu; chủ tàu phải xuất trình CMND hoặc CCCD để đối chiếu khi nhận tiền.
“Giữa tháng 4/2024, gia đình tôi tiếp tục làm đơn gửi UBND tỉnh Bình Định và Sở NN-PTNT Bình Định xin cứu xét cho gia đình tôi nhận khoản hỗ trợ 1 lần sau đầu tư theo Nghị định số 17/2018/NĐ-CP để chúng tôi giải bớt gánh nặng nợ nần sau khi tàu cá đóng mới của gia đình bị cháy rụi bởi nguyên nhân bất khả kháng”, ngư dân Nguyễn Văn Yên thống thiết.
