Thu hồi gần 70.000 m2 đất ruộng để sử dụng sai mục đích

Nhập nhằng thu hồi gần 70.000m2 đất ruộng

Báo Nông nghiệp Việt Nam nhận được đơn đề nghị của bà Nguyễn Thị Thước, thôn Phương Cầu, xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, Bắc Ninh, về việc thu hồi đất ruộng song sử dụng sai mục đích ở địa phương.

Theo đó, ngày 28/6/2004, UBND huyện Quế Võra quyết định phê duyệt dự án trồng cây lâu năm, du lịch sinh thái của Công ty dịch vụ và phát triển nông nghiệp Minh Tâm (Công ty Minh Tâm), thu hồi 69.762m2 đất nông nghiệp, chủ yếu là trồng lúa, tại xã Phương Liễu.

Thực chất, đây là tổ hợp của khoảng 20 dự án nhỏ, có diện tích từ 3.000m2 đến 12.000m2. Mỗi dự án là một căn cứ để UBND huyện Quế Võ ra quyết định thu hồi đất ruộng của dân. Theo trình bày của ông Đinh Văn Trực, một trong số chủ dự án, với diện tích được giao là 6.000m2, thì ông này sẽ trồng cây lâu năm và phát triển trang trại. Ông Trực có hộ khẩu tại phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Đến khi có khiếu nại về chuyện đo đếm diện tích đất bị thu hồi, người dân xã Phương Liễu mới vỡ lẽ về việc Công ty Minh Tâm “xé nhỏ” dự án.

Vụ việc trở nên căng thẳng khi có khiếu kiện kéo dài giữa bà Thước và chính quyền huyện Quế Võ và xã Phương Liễu.

15 năm sau, tại phiên tòa phúc thẩm do Tòa án Nhân dân Cấp cao tại Hà Nội, bản án cho thấy các cấp chính quyền đã có thiếu sót trong việc kiểm đếm, cụ thể là đền bù thiếu 55m2 đất ruộng cho bà Thước. Trong phần trích dẫn lời khai của ông Trực, có nội dung cho thấy ông này và nhiều người khác làm thủ tục xin dự án, và đều thuê Công ty Minh Tâm đứng ra trả tiền đền bù cho người dân.

Trước đó, trong biên bản ghi lời khai của ông Trực với Tòa án Nhân dân tỉnh Bắc Ninh, có đoạn: “Toàn bộ chi phí bồi thường khi thu hồi đất với diện tích đất 6.000m2 được thuê đều là của tôi. Công ty Minh Tâm không có góp vốn gì trong dự án này”.

Nghĩa là, không có dự án nào của Công ty Minh Tâm, toàn bộ đều là các dự án “con”, sau đó gộp cơ học thành dự án có tổng diện tích 69.762m2. Sự nhập nhằng này là một phần dẫn đến khiếu kiện kéo dài suốt từ 2005 đến nay.

Sử dụng đất sai mục đích

Hồi năm 2012, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có Kết luận Thanh tra về các dự án phát triển kinh tế trang trại tại huyện Quế Võ. Huyện này có các sai phạm sau: Về quy hoạch và mục đích sử dụng đất là trái với quyết định của UBND tỉnh khi cho phép chuyển đất từ vùng trũng sang nuôi trồng thủy sản.

Về thẩm định và phê duyệt dự án: Khi thẩm định không căn cứ vào quy định tiêu chí quy mô của một trang trại theo quy định của Bộ NN- PTNT; không có mặt bằng quy hoạch sử dụng đất; không có cơ cấu sử dụng đất theo chế độ sử dụng đất quy định của Luật Đất đai. Về thời hạn thuê đất: Tất cả dự án được UBND huyện Quế Võ cho thuê đất với thời hạn 50 năm là trái quy định của Luật Đất đai.

Người chịu trách nhiệm trong việc này là ông Nguyễn Đình Nhương, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện Quế Võ, thời kỳ từ 2003 đến 2010. Tuy nhiên, điều đáng nói là nhiều dự án “trang trại” từ năm 2004 đến nay đã biến thành tiệm làm móng, gội đầu, karaoke, xây nhà cho thuê. Trong khi đó, nông dân xã Phương Liễu chỉ đành ngậm ngùi nhìn các thửa ruộng xưa kia cày cấy nay bị biến tướng kinh doanh.

Về giá đền bù, theo dự toán của chủ dự án Đinh Văn Trực, ông này chỉ tốn khoảng 240 triệu đồng để được lấy 6.000m2 đất ruộng. Thực tế ghi nhận vào tháng 3/2023, khu đất này hoàn toàn bị bỏ hoang, dường như không có bất cứ hoạt động “trang trại” nào diễn ra.

Có thông tin cho rằng bà Phạm Thị Thủy, vợ ông Trực, là người “có chức, có quyền” nên dự án này không nằm trong diện bị thu hồi. PV Báo Nông nghiệp Việt Nam đã đặt câu hỏi với UBND tỉnh Bắc Ninh về việc này, song chưa nhận được hồi âm.

Như vậy, có thể thấy ngay từ đầu, UBND huyện Quế Võ đã sai phạm trong việc thu hồi đất nông nghiệp để làm trang trại. Tiếp đó, nhiều diện tích đất bị sử dụng sai mục đích đến tận ngày này song vẫn “hiên ngang”  thách thức pháp luật, cứa thêm vào nỗi đau mất ruộng của nông dân.