Vụ án có nhiều tranh cãi về thiệt hại

Công văn số 2344/NHNo-PC ngày 12/3/2021 của Agribank Việt Nam cho biết, khoản vay có bảo đảm bằng tài sản và tài sản đang bị vụ án kê kiên. “Agribank đã nhiều lần gửi văn bản đề nghị cơ quan tiến hành tố tụng giải tỏa tài sản kê biên để xử lý tài sản bảo đảm theo quy định nhằm thu hồi khoản vay. Tuy nhiên, đến nay, các tài sản bảo đảm trên chưa được giải tỏa, Agribank chưa xử lý và thu hồi được khoản nợ. Do vậy, Agribank chưa có căn cứ xác định thiệt hại từ khoản vay trên”.

Ngày 15/3/2021, VKSND Cần Thơ có công văn số 75/KSV-P1 gửi TAND Cần Thơ “giữ nguyên quyết định truy tố” theo Cáo trạng ngày 9/7/2018 và chuyển hồ sơ cho tòa xét xử. Có công văn này là bởi Cáo trạng ngày 9/7/2018 đã được TAND TP Cần Thơ đưa ra xét xử sơ thẩm ngày 8/8/2018 nhưng trả hồ sơ yêu cầu điều tra định giá lại tài sản thế chấp.

Vụ án này, Cơ quan An ninh điều tra Công an Cần Thơ khởi tố ngày 24/12/2015. Nguyên do, ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân là Giám đốc Công ty Tây Nam lập dự án đầu tư xây dựng nhà máy chế biến nông thủy sản, đem nhiều tài sản thế chấp để vay của Agribank Cần Thơ 258 tỷ đồng. Ban đầu, điều tra xác định ông Nhân “kê khống” tài sản thế chấp gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 300 tỷ cả vốn và lãi; sau chuyển sang tội “lừa đảo” và cuối cùng là tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.

Bị khởi tố bị can còn có 2 doanh nhân khác và 3 quan chức ở Agribank Cần Thơ vì “tiếp tay” ông Nhân. TAND Cần Thơ đã 3 lần trả hồ sơ, yêu cầu định giá lại tài sản thế chấp để khẳng định gây thiệt hại hay không. Lần cuối vào ngày 8/8/2018, vừa xét xử thì xuất hiện Kết luận thanh tra đất đai tại Cần Thơ của Thanh tra Chính phủ mà theo đó, giá trị đất thế chấp ở vụ án lớn hơn tiền vay ngân hàng. Sau khi tòa trả hồ sơ, vụ án đã tạm đình chỉ điều tra hai lần vì “định giá tài sản chưa có kết quả”.

Ngày 23/1/2021 phục hồi điều tra và ngày 19/2/2021, có Bản kết luận điều tra bổ sung. Theo đó, tính đến ngày 16/6/2016 là ngày bắt tạm giam ông Nhân, nợ gốc và lãi 682.971.867.989 đồng, giá trị tài sản thế chấp 379.287.992.603 đồng, Agribank Cần Thơ bị thiệt hại 303.683.875.386 đồng.

Còn tính đến ngày 31/8/2018 tòa trả hồ sơ lần thứ 3, nợ gốc và lãi 821.986.714.070 đồng, giá trị tài sản thế chấp 509.962.150.000 đồng, Agribank Cần Thơ bị thiệt hại 312.024.564.070 đồng.

Công văn ngày 15/3/2021 của VKSND Cần Thơ lại cho rằng, tính đến ngày 18/2/2021, khoản vay của ông Nhân nợ gốc và lãi là 999.126.314.547 đồng nhưng không nêu giá trị tài sản thế chấp và số tiền gây thiệt hại, chỉ “giữ nguyên quyết định truy tố” theo bản cáo trạng bị tòa trả lần thứ hai.

Theo hồ sơ, ông Nhân vay tiền có nhiều tài sản thế chấp, riêng đất là 73 thửa ở trung tâm Cần Thơ và các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh. Việc định giá đất ở các thời điểm khác nhau rất phức tạp. Riêng ở trung tâm Cần Thơ có gần 7.000m2 đất, chỉ việc tính giá một thửa đất rộng 2.574,6m2 tại số 12, đường Nguyễn Trãi (Ninh Kiều, Cần Thơ) đã cho thấy sự phức tạp.

Thửa đất số 12 Nguyễn Trãi, ông Nhân mua đấu giá đất công vào ngày 7/9/2012 hơn 104 tỷ đồng và dùng thửa đất này cùng một mảnh đất nhỏ khác thế chấp vay gần 180 tỷ đồng. Lúc vay, thửa đất được hai công ty định giá hơn 258 tỷ đồng và hơn 225 tỷ đồng, còn Agribank Cần Thơ định giá hơn 231 tỷ đồng nên lấy giá này để cho vay. Sau khi bắt ông Nhân, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự Cần Thơ xác định thửa đất ở thời điểm tháng 12/2016 là hơn 107 tỷ đồng. Còn kết luận của Thanh tra Chính phủ ngày 22/6/2018 về việc chuyển đổi đất công tại Cần Thơ, cho rằng thửa đất theo giá thị trường cuối năm 2012 ít nhất phải 233 tỷ đồng (nghĩa là đã bán rẻ đất công).

Còn sau khi tòa trả hồ sơ lần thứ 3, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự Cần Thơ lại xác định thửa đất gần 150 tỷ đồng. Kết luận điều tra bổ sung ngày 19/2/2021 cho biết, các tổ chức thẩm định còn đưa ra nhiều giá khác nữa. Một công ty thẩm định giá vào tháng 8/2018 khảo sát giá rao bán trên thị trường, xác định thửa đất hơn 537 tỷ đồng.

Còn Hội đồng thẩm định giá theo vụ việc ở Trung ương nghiên cứu hồ sơ, cho rằng “không có căn cứ nghi ngờ kết quả định giá của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự TP Cần Thơ. Vì vậy, Hội đồng thẩm định giá theo vụ việc ở Trung ương thống nhất không định giá lại”. Nhưng có quá nhiều giá đưa ra trong mấy năm qua, Hội đồng thẩm định giá theo vụ việc ở Trung ương “chấp thuận giá do đơn vị tư vấn xác định” lúc bán đấu giá cuối năm 2012, cho đó là giá thị trường, hơn 104 tỷ đồng. Kết luận điều tra bổ sung căn cứ giá thấp nhất này để đề nghị truy tố ông Nhân và những người khác. VKSND Cần Thơ dẫn lại kết luận điều tra bổ sung để truy tố như cũ.

Ngay sau đó, ông Nhân có đơn khiếu nại gửi nhiều cơ quan cho rằng “tôi không phạm tội”. Đơn viết: “Mức giá được xác định bởi Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự Cần Thơ và Hội đồng định giá tài sản theo vụ việc ở Trung ương mà Cơ quan An ninh điều tra Công an Cần Thơ sử dụng là rất thấp, không phải là giá thị trường, thấp hơn giá thị trường của Thanh tra Chính phủ đã có kết luận lên đến 2,23 lần”.