Vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC của Công ty Cổ phần Thuốc thú y Trung ương Navetco. Ảnh: ĐT.
Tự ý tiêm vacxin và mở rộng đối tượng tiêm
Ngay sau khi có thông tin lợn tiêm vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC của Công ty Navetco sản xuất bị chết, trong các ngày từ 23 - 25/8/2022, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Thú y thành lập Đoàn công tác cùng với các cơ quan của tỉnh Bình Định và Công ty Navetco đến 3 Tây Sơn, Tuy Phước, An Nhơn tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Yên để kiểm tra, làm rõ nguyên nhân.
Theo đó, tại tỉnh Bình Định, với việc sử dụng vacxin có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y theo chỉ đạo của Bộ NN-PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y, trong tổng số 905 liều vacxin tiêm cho lợn thịt từ ngày 21/7/2022 tại 9 cơ sở chăn nuôi lợn đủ điều kiện đảm bảo an toàn sinh học, đến nay, các đàn lợn được tiêm đều sinh trưởng, phát triển tốt.
Tuy nhiên, do thông tin sử dụng 905 liều vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC có hiệu quả, cùng với dịch bệnh dịch tả lợn Châu Phi tại Bình Định có nguy cơ bùng phát nên người chăn nuôi, thú y cơ sở đã đề nghị được cung cấp vacxin để tự tiêm phòng cho các loại lợn (lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ và lợn thịt) với tổng cộng 4.950 liều.
Theo Bộ NN-PTNT, việc tiêm mở rộng, sử dụng vacxin không có kiểm soát, hướng dẫn của cơ quan thú y là chưa đúng với tinh thần chỉ đạo của Bộ cũng như hướng dẫn của Cục Thú y. Đặc biệt, việc tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vacxin, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y đã dẫn đến hậu quả hơn 250 con lợn nái, đực giống, lợn con theo mẹ, lợn thịt phản ứng, chết tại 66 hộ chăn nuôi.
Việc tiêm sai đối tượng chỉ định được dùng vacxin, tiêm không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y đã dẫn đến hậu quả hơn 250 con lợn phản ứng và chết. Ảnh: ĐT.
Theo cơ quan chức năng địa phương, số lợn phản ứng và chết này có thể do các đàn lợn đã nhiễm virus dịch tả lợn Châu Phi thực địa hoặc nhiễm một số mầm bệnh truyền nhiễm khác, đang trong thời gian ủ bệnh và chưa có biểu hiện triệu chứng bệnh. Chính vì vậy, chủ hộ và thú y cơ sở không xác định được lợn nhiễm bệnh nên khi tiêm phòng vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC đã xảy ra bệnh hoặc đàn lợn nhiễm một số bệnh truyền nhiễm khác.
Qua kiểm tra, đánh giá của Đoàn công tác Cục Thú y, Sở NN-PTNT Bình Định và Công ty Navetco, hiện nay, lợn phản ứng chết sau tiêm vacxin đã giảm và cơ bản được kiểm soát. Lợn được tiêm vacxin còn sống sẽ có đáp ứng miễn dịch nên số bị chết sẽ giảm và hết trong thời gian tới.
Tuy nhiên, trước mắt, Công ty Navetco cam kết bước đầu hỗ trợ 2 triệu đồng/lợn nái, lợn đực giống và 1 triệu đồng/lợn thịt bị chết sau tiêm vacxin, đồng thời, hỗ trợ thuốc, chất bổ để điều trị triệu chứng, nâng cao thể trạng những con lợn có phản ứng sau tiêm.
Về phía tỉnh Bình Định đã chỉ đạo dừng tiêm vacxin, tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ. Tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch. Chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết và phải xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y. Tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vacxin để xác định nguyên nhân. Đặc biệt, tỉnh sẽ thu hồi toàn bộ số vacxin đã được Công ty Navetco cung ứng để quản lý, lưu giữ tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Bình Định.
Đối với tỉnh Phú Yên, địa phương này không được lựa chọn cũng như không có trong văn bản chỉ đạo của Bộ NN-PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y, tuy nhiên, từ ngày 4/8 - 17/8/2022 tại các huyện Phú Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa, Tuy An và thị xã Đông Hòa, người dân đã mua 36 lọ vacxin, tương đương 900 liều vacxin, về tự tiêm cho đàn lợn mà không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y.
Cụ thể, thú y cơ sở và người dân đã tự tiêm cho tổng cộng 609 con lợn từ 2 tháng tuổi trở lên của 45 hộ. Sau đó có 542 (89%) con lợn phản ứng sau tiêm vacxin, trong đó có 297 con chết (chiếm 49%); 245 con đang điều trị triệu chứng và hồi phục. Đoàn công tác của Cục Thú y sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, hỗ trợ các biện pháp xử lý các vấn đề phát sinh, cũng như phòng, chống dịch bệnh.
Bộ NN-PTNT kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm đối với Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ, hướng dẫn của Cục Thú y. Ảnh: ĐT.
Kiểm điểm trách nhiệm địa phương, doanh nghiệp
Trước tình hình trên, Bộ NN-PTNT đã kiểm điểm trách nhiệm, nghiêm túc rút kinh nghiệm đối với Công ty Navetco và các cơ quan chuyên môn của các địa phương đã không tuân thủ nghiêm ngặt chỉ đạo của Bộ, hướng dẫn của Cục Thú y.
Đặc biệt, việc mở rộng đối tượng tiêm vacxin nhưng không có hướng dẫn, giám sát của cơ quan thú y, tiêm sai đối tượng lợn đã chỉ định được tiêm vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC.
Theo đó, Bộ NN-PTNT đề nghị Công ty Navetco tập trung cùng các địa phương hoàn thành việc hỗ trợ kinh phí, xử lý các trường hợp có lợn chết trước ngày 31/8/2022. Tạm dừng triển khai sử dụng vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC để tập trung nguồn lực xử lý các vấn đề phát sinh tại Bình Định, Phú Yên và các địa phương khác nếu có.
Bên cạnh đó, Công ty Navetco cần khẩn trương rà soát, xác định nguyên nhân, sự bất thường trong quá trình triển khai sử dụng vacxin dịch tả lợn Châu Phi (bảo quản, vận chuyển, cung ứng, tổ chức tiêm vacxin tại thực địa) cũng như kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình cung ứng, sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vacxin theo đúng chỉ đạo của Bộ NN-PTNT, hướng dẫn của Cục Thú y.
Bộ NN-PTNT đề nghị tỉnh Bình Định và tỉnh Phú Yên chỉ đạo dừng tiêm vacxin. Tập trung thống kê chính xác số lợn có phản ứng, chết để hỗ trợ; tổng vệ sinh, sát trùng, tiêu độc để xử lý ổ dịch. Chỉ đạo, hướng dẫn người dân không bán chạy lợn bệnh, lợn chết, xử lý theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
Tiếp tục theo dõi, giám sát, lấy mẫu các trường hợp lợn phản ứng, chết sau tiêm vacxin để xác định nguyên nhân. Kịp thời báo cáo đầy đủ, chính xác về tình hình sử dụng và giám sát sau tiêm phòng vacxin; kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân có liên quan để xảy ra tình trạng nêu trên.
Bộ NN-PTNT cũng yêu cầu các đơn vị thuộc Cục Thú y tiếp tục rà soát, đánh giá lại chất lượng các lô vacxin đã sử dụng tại các địa phương. Tiến hành xét nghiệm, phân tích chuyên sâu (mẫu lợn bệnh, lợn sau tiêm vacxin, mẫu vacxin,…) để có cơ sở kết luận chính xác nguyên nhân.
Phối hợp, hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương và Công ty Navetco để khắc phục sự cố tại các địa phương đã tiêm vacxin và có lợn phản ứng. Khẩn trương tổng hợp, báo cáo đầy đủ thực trạng sử dụng vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC ở tất cả các địa phương để báo cáo Bộ NN-PTNT trước ngày 27/8/2022.
Từ đầu tháng 7 đến ngày 24/8/2022, Công ty Cổ phần Thuốc thú y Trung ương Navetco (Công ty Navetco) đã cung ứng trên 22.000 liều vacxin dịch tả lợn Châu Phi NAVET-ASFVAC cho 19 tỉnh, thành phố để tổ chức tiêm cho các đàn lợn của địa phương và các doanh nghiệp. Về cơ bản, đến thời điểm hiện tại, đàn lợn của các địa phương đều khỏe mạnh, phát triển tốt, ngoại trừ một số trường hợp không mong muốn xảy ra tại tỉnh Bình Định và Phú Yên khi triển khai tiêm phòng không có sự giám sát của cơ quan thú y và công ty cung ứng vacxin.
