Nhà máy bột giấy VNT19 có tổng vốn đầu tư gần 10.000 tỷ đồng, dự kiến sẽ hoạt động vào quý IV năm 2024. Ảnh: L.K.
Tháng 3/2011, UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án Nhà máy bột giấy VNT19 với công suất 250.000 tấn bột giấy tẩy trắng/năm. Nhà máy có diện tích đất xây dựng gần 69ha tại thôn Giao Thủy (xã Bình Thới, huyện Bình Sơn). Sau đó dự án được chuyển đến địa điểm mới là thôn Phú Long (xã Bình Phước, huyện Bình Sơn).
Khởi công năm vào 2015, qua 3 lần điều chỉnh, hiện dự án được nâng công suất giai đoạn 1 là 350.000 tấn bột giấy tẩy trắng/năm, diện tích đất sử dụng là 117ha, tổng vốn đầu tư gần 10.000 tỷ đồng. Với quy mô này, đây là nhà máy bột giấy lớn nhất Việt Nam và theo dự kiến đến cuối quý IV năm 2024 sẽ đi vào hoạt động.
Ước tính, với công suất nói trên, mỗi năm, Nhà máy bột giấy VNT19 sẽ tiêu thụ khoảng 1,4 triệu tấn dăm gỗ, tương đương từ 55-60% lượng gỗ dăm đang xuất khẩu qua cảng Dung Quất. Từ đó góp phần giảm xuất thô dăm gỗ, gia tăng giá trị trồng rừng sản xuất. Mặc dù vậy, dự án này đang bị người dân gay gắt phản đối về vấn đề đặt ống xả thải ra vịnh biển.
Theo cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ngãi, khu vực biển đề nghị giao xây dựng tuyến ống xả thải sau khi xử lý của dự án nhà máy bột giấy này có diện tích gần 0,5ha, nằm trong vịnh biển Việt Thanh (thôn Lệ Thuỷ, xã Bình Trị, huyện Bình Sơn).
Hiện, vịnh Việt Thanh đang là ngư trường khai thác hải sản của khoảng 300 hộ dân với gần 1.000 nhân khẩu ở xã Bình Trị suốt hàng trăm năm qua. Vậy nên, những ngư dân ở đây đều kiên quyết không đồng tình với việc xả thải này.
Người dân ở thôn Lệ Thủy (xã Bình Trị, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) lo lắng việc Nhà máy Bột giấy VNT19 đặt đường ống xả thải ra vịnh Việt Thanh sẽ gây ô nhiễm môi trường. Ảnh: L.K.
Bà Tiêu Thị Lộc (xóm An Hải, thôn Lệ Thủy, xã Bình Trị) cho biết, từ bao đời nay, người dân ở thôn Lệ Thủy sống bằng nông nghiệp, trong đó nghề chính là sản xuất lúa và đánh bắt hải sản. Mấy năm trước, các dự án khác đầu tư trên địa bàn đã lấy hết đất ruộng, đền bù cho dân để xây dựng công trình nên bây giờ nguồn thu nhập chính chỉ dựa vào đánh bắt hải sản. Do đa số ngư dân trong vùng đều sử dụng thuyền nhỏ nên chủ yếu đánh bắt ven bờ quanh khu vực vịnh Việt Thanh.
“Mỗi năm ngoại trừ 2 - 3 tháng biển động thì hầu như ngày nào chúng tôi cũng ra biển đánh bắt cá tôm, thu nhập vài trăm ngàn có khi tiền triệu mỗi chuyến ra khơi. Toàn bộ chi phí sinh hoạt gia đình, nuôi con cái ăn học cũng nhờ biển. Bây giờ nếu nhà máy giấy xả thải ra, chúng tôi lo sợ môi trường ô nhiễm, giảm sản lượng hải sản mà sức khỏe con người cũng bị ảnh hưởng. Do đó, chúng tôi nhất quyết không chấp thuận. Dù nhà máy có hỗ trợ cho tôi mỗi năm 100 triệu, tôi cũng không chịu”, bà Lộc khẳng định.
Cũng bày tỏ quan điểm phản đối, anh Nguyễn Xa (trú thôn Lệ Thủy, xã Bình Trị) cho rằng, việc xả thải nếu không đảm bảo thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đối với về nguồn nước và chất lượng của hải sản đánh bắt.
“Do đó, trong mỗi lần họp, người dân ở đây đều không đồng tình. Còn nếu nhà máy bột giấy vẫn xả thải thì phải di dời người dân đi đến nơi khác”.
Hiện nay, vùng biển quanh Vịnh Việt Thanh là ngư trường khai thác của hàng trăm hộ dân ở xã Bình Trị (huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi). Ảnh: L.K.
Theo ông Nguyễn Văn Xuân, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Trị, khu vực này hiện nay cũng đã có vị trí xả thải của Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Tuy nhiên, đây là công trình trọng điểm quốc gia nên trước đây người dân đã chấp thuận. Còn bây giờ người dân ở thôn Lệ Thủy không đồng tình vì họ cho rằng, chưa đầy 1km mà có đến 2 vị trí xã thải sẽ làm mất ngư trường khai thác, nếu Nhà máy bột giấy VNT19 xả thải nữa thì phải di dời dân.
Vừa qua, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi cũng đã nhận văn bản tham gia ý kiến của 4 Bộ: Quốc phòng, Công an, Ngoại giao, Tài nguyên và Môi trường về đề nghị giao khu vực biển tại xã Bình Trị để xây dựng tuyến ống xả thải sau khi xử lý của dự án nhà máy bột giấy VNT19.
Theo Bộ Quốc phòng, vị trí khu vực biển đề nghị giao không ảnh hưởng đến hoạt động của các đơn vị quân đội, vì vậy thống nhất với hồ sơ đề nghị. Còn Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, việc giao khu vực biển cho Nhà máy bột giấy VNT19 (không có vốn đầu tư nước ngoài) thuộc thẩm quyền quyết định của UBND tỉnh Quảng Ngãi.
Tuy nhiên, sau khi kiểm tra trên hệ thống phần mềm hỗ trợ giao khu vực biển cho thấy, diện tích đề nghị giao không khớp với sơ đồ khu vực biển đề nghị giao. Vì vậy, trước khi quyết định (giao khu vực biển cho Nhà máy bột giấy VNT19), UBND tỉnh Quảng Ngãi cần xem xét, chỉ đạo rà soát, chỉnh lý sơ đồ khu vực biển đề nghị giao, cho phù hợp.
Theo ông Đặng Văn Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, người dân đang có nhiều lo lắng về việc đặt đường ống xả của Nhà máy bột giấy VNT19, lãnh đạo tỉnh cũng rất quan tâm. "Mặc dù vậy, do nhà máy chưa đi vào hoạt động mà cứ nói ảnh hưởng đến môi trường, không cho họ làm thì không có căn cứ gì hết. Quan điểm của tỉnh là rất rõ ràng, nếu ảnh hưởng đến môi trường thì dứt khoát phải đóng cửa nhà máy, doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm, phải đặt môi trường lên hàng đầu", ông Minh khẳng định.
