Sử dụng quyền khai thác khoáng sản làm tài sản thế chấp có đúng quy định?

Quyền khai thác khoáng sản không phải là tài sản thế chấp

Trong vụ tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa Công ty TNHH Quan Minh (trụ sở tại xã Hạ Long, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh) với Ngân hàng TMCP Quân đội (Ngân hàng MB) kéo dài từ năm 2020 đến nay, phía Quan Minh đã mang quyền khai thác khoáng sản (khai thác khoáng sản) là mỏ cát trắng tại xã Minh Châu (huyện Vân Đồn) được Bộ TN-MT cấp cho của Công ty TNHH Thương mại Tân Lập (Công ty Tân Lập) để làm tài sản thế chấp cho Ngân hàng MB.

Sau đó, khi xảy ra tranh chấp, Ngân hàng MB đã làm các thủ tục để xử lý tài sản đảm bảo nhằm thu hồi nợ là quyền Khai thác khoáng sản mỏ cát trắng nói trên.

Ngày 9/5/2023, Công ty Quản lý nợ và Khai thác tài sản (MBAMC - Ngân hàng TMCP Quân đội) đã có văn bản số 2984 gửi Bộ TN-MT với nội dung: năm 2019, Công ty Quan Minh ký Hợp đồng vay vốn với Ngân hàng MB. Tài sản bảo đảm cho khoản vay của Công ty Quan Minh (bao gồm nhưng không giới hạn) là: Toàn bộ quyền khai thác khoáng sản (mỏ cát trắng) tại xã Minh Châu, huyện Vân Đồn; các khoản lợi thu được từ việc kinh doanh, khai thác giá trị của khu vực khai thác mỏ cát trắng; các quyền và lợi ích phát sinh từ Giấy phép Khai thác khoáng sản của Công ty Tân Lập giao kết với bất kỳ bên thứ 3 nào khác;

Công ty MBAMC đề nghị Bộ TN-MT hướng dẫn các thủ tục để MB xử lý tài sản đảm bảo (quyền khai thác khoáng sản) mà Bộ TN-MT đã cấp cho Công ty Tân Lập; trường hợp MBAMC triển khai bán đấu giá tài sản nêu trên, Bộ TN-MT hướng dẫn các thủ tục pháp lý để MB thực hiện đấu giá tài sản thế chấp.

Ngày 2/11/2023, Bộ TN-MT đã có văn bản số 2903 trả lời văn bản kiến nghị của MBAMC, khuyến cáo: Luật Khoáng sản và các văn bản quy phạm pháp luật về khoáng sản chưa có quy định cụ thể về việc tổ chức, cá nhân được sử dụng quyền khai thác khoáng sản (kèm theo Giấp phép Khai thác khoáng sản) làm “tài sản bảo đảm" để thế chấp tại ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, đồng thời cũng chưa có quy định về xử lý tài sản bảo đảm là “quyền khai thác khoáng sản” để thu hồi nợ.

Bộ TN-MT cho biết, tại khoản e, Điều 55 Luật Khoáng sản 2010, tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản có quyền chuyển nhượng quyền Khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, bên chuyển nhượng và bên nhận chuyển nhượng phải đáp ứng được các quy định, yêu cầu quy định tại Điều 66 (Luật Khoáng sản) và Điều 37 Nghị định số 158/2016, cụ thể: “Tổ chức, cá nhân được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản đã hoàn thành công tác xây dựng cơ bản, đưa mỏ vào khai thác thì được chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản”.

MB bị tố chiếm giữ tài sản bảo đảm của khách hàng dù đã thu hồi nợ

Theo Giấy phép Khai thác khoáng sản số 1288 (ngày 24/5/2019), Bộ TN-MT cho phép Công ty TNHH Thương mại Tân Lập khai thác cát trắng silic tại xã Minh Châu với diện tích 1,81km2, thời hạn khai thác 7 năm 4 tháng.

Đến ngày 29/10/2019, Bộ TN-MT mới ký ban hành QĐ số 2755 về việc giao 181ha khu vực biển cho công ty Tân Lập; thời hạn sử dụng khu vực biển là 6 năm 11 tháng.

Sau đó, Công ty Quan Minh đã lấy quyền Khai thác khoáng sản mỏ cát trắng này để làm tài sản bảo đảm cho khoản vay tại Ngân hàng MB. Khi xảy ra tranh chấp, MB thực hiện xử lý nợ của bên vay đối với tài sản thế chấp là quyền Khai thác khoáng sản (mỏ cát trắng) nói trên.

Trong khoảng thời gian hơn 6 tháng từ khi được cấp Giấp phép Khai thác khoáng sản và chưa đầy 2 tháng từ khi được giao khu vực biển, Công ty Quan Minh đã lấy quyền khai thác khoáng sản làm tài sản thế chấp và Ngân hàng MB nhận quyền Khai thác khoáng sản làm tài sản bảo đảm cho hợp đồng vay vốn.

Cụ thể, ngày 16/12/2019, Ngân hàng MB và Công ty Quan Minh ký Hợp đồng số tiền cho vay quay vòng hạn mức 1 là 10 tỷ đồng; hạn mức 02 là 20 tỷ đồng. Giá trị hạn mức tín dụng đã bao gồm toàn bộ dư hạn mức tín dụng của Công ty Quan Minh theo Hợp đồng cấp tín dụng ký ngày 10/8/2018 và tài sản bảo đảm là tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất Nhà máy chế biến cát Minh Châu; bổ sung thêm quyền khai thác mỏ cát Minh Châu của Công ty Tân Lập.

Mục đích cho vay nhằm bổ sung vốn lưu động phục vụ hoạt động khai thác và kinh doanh cát.

Ngày 25/12/2019, Ngân hàng MB và Công ty Quan Minh tiếp tục ký kết hợp đồng cho vay với hạn mức cho vay 1 là 10.000.000.000 đồng, hạn mức cho vay 2 là 20.000.000.000 đồng. Tài sản đảm bảo là quyền khai khác khoáng sản (mỏ cát trắng) của Công ty TNHH Thương Mại Tân Lập tại xã Minh Châu, Vân Đồn. Mục đích cho vay phục vụ hợp đồng kinh tế về việc mua bán cát thủy tinh làm nguyên liệu phục vụ sản xuất kính ký ngày 11/12/2019 giữa Công ty Quan Minh và Công ty TNHH Công nghiệp Hạ Long - CFG.

Đến hết ngày 28/3/2020, Công ty Quan Minh đã tất toán và dư nợ vay là 0 đồng nhưng Ngân hàng MB vẫn chưa giải chấp tài sản này cho Công ty Quan Minh. Đến tháng 5/2023, Ngân hàng MB vẫn có văn bản kiến nghị Bộ TN-MT để được hướng dẫn các thủ tục nhằm xử lý tài sản đảm bảo là mỏ cát trắng tại xã Minh Châu để thu hồi khoản nợ.

Chưa hết, Ngân hàng MB liên tục gửi các văn bản về việc xử lý và thu hồi nợ xấu của Công ty Quan Minh cho các thành viên góp vốn của Công ty Quan Minh yêu cầu thực hiện bàn giao tài sản thế chấp để thu hồi nợ. Ngoài ra, Ngân hàng MB còn gửi văn bản đi các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh (UBND xã Minh Châu; Phòng An ninh kinh tế - Công an Tỉnh Quảng Ninh; Phòng ĐKKD - Sở KH&ĐT tỉnh Quảng Ninh…) về việc thu giữ tài sản của Quan Minh.

Cụ thể, ngày 2/6/2023, Công ty Đấu giá Hợp danh An Bình gửi Thông báo đấu giá tài sản gắn liền với đất là nhà máy chế biến cát (với các hạng mục Nhà điều hành sản xuất; Nhà ở chuyên gia…) được xây dựng trên diện tích hơn 133.000m2. Ngày 7/6/2023, MBAMC tiếp tục có văn bản gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở TN-MT, Xây dựng, Công an tỉnh hỗ trợ MBAMC xác minh thông tin tài sản thế chấp, gồm Quyền khai thác khoáng sản, tài sản Nhà máy chế biến cát Minh Châu.

Công ty thu hồi nợ của Ngân hàng MB đề nghị chính quyền tỉnh Quảng Ninh kiểm tra, đánh giá các hoạt động xây dựng, cấp phép của dự án; dừng xem xét việc cấp phép, phê duyệt các hoạt động xây dựng liên quan làm thay đổi hiện trạng tài sản thế chấp…

Trong Đơn khởi kiện Ngân hàng MB và được TAND quận Cầu Giấy có Thông báo thụ lý, Quan Minh yêu cầu tòa buộc MB phải giải chấp các tài sản là hơn 13.000m2 đất đã thế chấp tại dự án Ocean Park; Nhà máy chế biến cát Minh Châu; quyền khai thác khoáng sản mỏ cát trắng silic tại xã Quan Lạn, Ngọc Vừng của Công ty Tân Lập… và nhiều nội dung khác liên quan tới hợp đồng tín dụng đang xảy ra tranh chấp với Ngân hàng MB.