Vì sao đường cao tốc lại không áp dụng hình thức thu phí tự động không dừng, mà vẫn hứng thú với tiền mặt lấy trực tiếp từ người tham gia giao thông? Bộ trưởng Bộ GTVT- Nguyễn Văn Thể cam kết, đến ngày 31/12/2019 sẽ chấm dứt thu phí thủ công trên tất cả trạm BOT toàn quốc!
 |
| Một đơn vị triển khai thu phí tự động không dừng |
Toàn bộ việc lắp đặt thiết bị thu phí tự động không dừng hiện nay được Bộ GTVT - Tổng cục Đường bộ VN chỉ định cho Liên doanh Tasco - VETC thực hiện. Ông Nguyễn Mạnh Hà - Tổng giám đốc Công ty TNHH VETC cho biết, tại các trạm đã vận hành thương mại, doanh thu từ các làn thu phí tự động chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 7% trên tổng doanh thu và đề nghị cơ quan quản lý Nhà nước cần có giải pháp cưỡng chế dán thẻ giống như việc bắt buộc đội mũ bảo hiểm.
Tuy nhiên, rắc rối của kế hoạch thu phí không dừng còn nằm ở nhiều vấn đề khác. Theo các chủ đầu tư BOT, dự án gắn thiết bị thu phí không dừng phải đấu thầu công khai, đằng này Bộ GTVT lại chỉ định VETC là nhà cung cấp thiết bị, họ không được quyền lựa chọn về thiết bị, giá trị ăn chia của hợp đồng… Một số chủ đầu tư BOT đã lắp đặt rồi thì cho rằng “phải ngậm ngùi lắp thôi, không thì bị nhiều áp lực khác”.
Ở góc độ quyền lợi người sử dụng, luật sư Nguyễn Phương Tuyến (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, lãnh đạo Tổng cục Đường bộ VN cần nghiêm túc nhìn nhận lại các quyết định của mình dựa trên khía cạnh pháp lý chứ không đơn giản chỉ là đưa ra lời nói. Việc minh bạch trong thu phí phải nhìn nhận từ các nhà đầu tư BOT, vì chủ phương tiện làm sao có thể qua trạm tự do mà thoát cảnh đóng phí. Đừng biến chủ phương tiện thành “vật tế thần” cho những toan tính của VETC.
Việc của họ là dán tem, còn hình thức dán tem như thế nào để chủ phương tiện chấp thuận lại đòi hỏi doanh nghiệp này có những sáng tạo riêng. VETC đừng dựa vào Tổng cục Đường bộ VN để gây sức ép với chủ xe và ngược lại, Tổng cục Đường bộ VN đừng vì VETC mà bỏ qua những quy định của pháp luật. Việc chủ phương tiện và VETC chỉ là quan hệ dân sự nên đừng có lấy việc sửa đổi Thông tư 49/2016 của Bộ GTVT ra để tăng áp lực. Nếu Bộ GTVT và Tổng cục Đường bộ VN tiếp tục bổ sung vào Thông tư 49/2016 mà không tính toán đến quyền lợi các chủ phương tiện, lúc đó sẽ xuất hiện không ít ý kiến phản biện!
Thu phí tự động không dừng là một chủ trương đúng đắn, nhưng triển khai lại không mạch lạc. Nguyên nhân nằm ở đâu? Tổng cục Đường bộ VN và đơn vị cung cấp hệ thống thu phí tự động không dừng phải xem xét và trả lời một cách nghiêm túc.
Ông Tô Nam Toàn - Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Hợp tác quốc tế của Tổng cục Đường bộ VN, đánh giá những trạm thu phí tự động đã đưa vào khai thác vận hành thu phí tự động không dừng trên quốc lộ 1 và quốc lộ 14 là đã thành công bước đầu. Tuy nhiên, so với mong muốn của Bộ GTVT và người tham gia giao thông là đưa hết tất cả các làn thu phí của các trạm trên vào hệ thống thu phí tự động không dừng, thì chưa đạt yêu cầu. Tổng cục Đường bộ VN đang cố gắng làm cho bằng được vấn đề này trong năm 2019 để đáp ứng mong muốn của người dân, Bộ GTVT và Thủ tướng Chính phủ. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tiến độ triển khai hệ thống thu phí tự động không dừng chưa đạt kết quả như mong muốn là do năng lực của nhà cung cấp dịch vụ chưa đáp ứng được và một số nhà đầu tư BOT không tích cực triển khai. Còn về sự phối hợp của các chủ dự án BOT trong thực hiện thu phí tự động không dừng, cũng nảy sinh nhiều vướng mắc. Có nhà đầu tư BOT tích cực triển khai, nhưng cũng có không ít nhà đầu tư BOT bằng cách này hay cách khác gián tiếp cản trở lộ trình cải tiến thu phí đường bộ.
Ông Tô Nam Toàn nhấn mạnh: "Chúng tôi đánh giá một cách khách quan là cũng có một số nhà đầu tư ngại sự minh bạch, nhưng có một số nhà đầu tư lo ngại không kiểm soát được các nhà cung cấp dịch vụ thu phí tự động không sẽ kết toán sổ sách như thế nào. Ví dụ, có nhà đầu tư BOT yêu cầu họ được có một hệ thống song song với hệ thống thu phí tự động không dừng của VETC để giám sát cụ thể, nhưng họ không hiểu được các vấn đề kỹ thuật khi đặt 2 hệ thống song song với nhau như: các vòng từ sẽ ảnh hưởng lẫn nhau, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ… Những lý do đó làm kế hoạch thu phí tự động không dừng đã không đảm bảo tiến độ ban đầu!”
Có thể thấy, vì quyền lợi riêng, các nhà đầu tư BOT triển khai thu phí tự động không dừng rất chậm chạp. Nếu sớm triển khai thu phí tự động không dừng, thì lượng tiền mặt tồn quỹ tại Trạm thu phí Dầu Giây cũng không trở thành mục tiêu của hai kẻ cướp dịp Tết vừa qua. Bộ trưởng Bộ GTVT- Nguyễn Văn Thể khẳng định hết năm 2019 sẽ hoàn thiện hệ thống thu phí tự động không dừng trên toàn quốc, liệu có khả thi? Câu hỏi đặt ra, chính là trách nhiệm của ngành giao thông và sự làm ăn nghiêm túc của các trạm thu phí!
