Dưới trời nắng hạn [Bài cuối]: Không đảo lộn vì nắng nóng

Khi mặt trời đã tắt nắng hơn giờ đồng hồ rồi mà cái oi bức vẫn còn như đặc quánh. Tôi trải chiếu ngồi ở hiên nhà mong hóng được cơn gió mồ côi. Sực nhớ có lon bia mát nên móc điện thoại gọi cho cu Dũng. Theo thói quen cứ hay gọi cu chứ thực ra nó cũng là bố của ba đứa nhóc rồi. Nó là người bà con lại ở gần nhà tôi ở quê nên mỗi lần về quê lại hay gọi nó làm vài ly cho mát.

Bấm số điện thoại, đầu dây bên kia tiếng nó gấp gáp "ông ơi, ông cứ tự nhiên rồi đi ngủ nhé. Đừng đợi cháu. Cháu đi vác lúa đêm đến 1 giờ sáng mới về mà. Ông đợi không được đâu”.

Ngày nghỉ, đêm làm…

Cái khổ của nông dân miền Trung quê tôi là thời gian thu hoạch lúa vụ đông - xuân luôn trùng vào những đợt nắng nóng kéo dài. Những ngày này, nắng như đổ lửa xuống đầu, táp hơi nóng hầm hập vào mặt. Gặt lúa trên đồng chỉ một lúc là phải chạy vào lều tránh nắng và dốc ngược ca nước như đổ thẳng vào người mong hạ được cái nhiệt nén từ trong cơ thể mà ra. Cũng đã có người bị say nắng gục ngay trên ruộng, đưa đi cấp cứu không kịp. Nhưng rồi cũng phải làm…

Cũng may, cái cảnh đội nắng gặt lúa trên đồng đã được “bỏ qua” và bây giờ ở đâu cũng đã có máy gặt làm thay. Dưới cái nắng nóng hầm hập 40 độ, chỉ thấy cái chấm đỏ, vàng của chiếc máy gặt trên đồng. Lúa gặt đầy là máy gặt chạy sát bờ ruộng hất từng bao lúa căng tròn xuống bờ. Chủ ruộng đứng kiểm đếm số lượng bao rồi để đó, vội chạy đi tìm nơi tránh nắng. Máy gặt lại chạy, tiếng máy không át nổi tiếng réo khét nắng trên đầu. Nhưng dù sao, ngồi trên máy gặt cũng có được chút gió…

Phần việc còn lại là của mấy anh em bốc lúa. Trong thôn, chỉ có cu Dũng, Thành là có sức vóc nên đảm nhận việc này. Các chủ ruộng chỉ cần báo là phương tiện vận chuyển như máy cày gắn moóc hay công nông, xe vận tải nhỏ đến. Thợ vác lúa bốc lên xe, chở về tận sân nhà cho chủ lúa.

Bài liên quan

Dưới trời nắng hạn [Bài 3]: Đội trưa nắng giữ rừng trên cát

Dù làm đêm nhưng thời tiết vẫn oi nồng, mồ hôi cứ vãi ra như tắm. Thi thoảng có ngọn gió đơn lẻ chạy qua, cu Dũng vội vạch áo, phanh ngực xoay người hứng gió rồi khoan khoái dốc chai nước làm một hơi, chép miệng: “Sướng thật”.  

Đã hơn chục hôm nay, râu tóc cu Dũng, Thành như xồm xìa ra, mặt mũi hốc hác. Thợ bốc vác cũng chỉ làm chừng hai tuần là hết việc vì thu hoạch cũng kết thúc. Mỗi buổi làm khoảng 8 giờ đồng hồ, tính từ lúc tắt mặt trời đến rạng sáng hôm sau. Có bữa, lúa ít hơn thì công việc kết thúc sớm một chút. Mấy bà vợ thương chồng việc nặng, ở nhà nấu cho nồi cháo thịt thì cũng ngủ gà, ngủ gật đến nửa đêm chồng mới về. Có khi mất điện, chồng bê bát cháo ra hiên ngồi, vợ ngồi cạnh quạt riết cho chồng ăn ngon. Chồng ăn xong thì người vợ cũng đẫm mồ hồi thương chồng.

Việc nặng nên không phải ai cũng làm được dù  ngày công cũng kha khá. Thành bảo, mỗi bao lúa bốc từ bờ ruộng lên xe tải nhỏ cũng nặng khoảng 45 kg. Sau đó, bốc lúa sang xe nhỏ sang xe lớn (loại ô tải 45 tấn. “Mỗi hôm nhóm cháu có 3 người bốc xong một xe lớn. Công xá được tính 4,5 triệu đồng/xe. Nhưng tổn sức lắm ông à. Bọn cháu phải đi lại tổng cộng khoảng 10 km cả vác nặng trên vai…đấy”.

Né tránh nắng như là công thức của cánh thợ xây. Anh cu Phòng cũng làm thầu xây dựng mấy năm nay. Do làm cẩn thận, công xá cũng rõ ràng và “chủ thầu” cũng là thợ chính nên bà con tin tưởng thường kêu nhận công trình. Dù ở quê, nhưng cũng nhiều gia đình khá giả làm nhà 2-3 tầng cũng đến tay đoàn thợ cu Phòng làm ngon hết.

Bữa đầu năm, gặp tôi, cu Phòng khoe đã nhận công trình và phần việc đến cuối năm rồi. Vào dịp nắng nóng, thấy thợ làm một lúc là vã mồ hôi lạnh nên cu Phòng lo lắng. Dễ mất thợ vì đau ốm mất thôi - cu Phòng suy nghĩ. Rồi cũng tính đổi thời gian. Buổi sáng, chủ thầu cùng thợ làm sớm hơn 2 giờ đồng hồ. Buổi chiều làm muộn hơn 3 giờ. “Cháu cũng tính chỉ trong vòng 4 tiếng một buổi thôi. Nhưng làm sớm hoặc muộn để tránh nắng. Mấy hôm nắng quá sớm, cháu phải nói gia chủ kéo điện sang để thợ làm đêm. Có vậy mới kịp công trình", Phòng chia sẻ.

Có những bữa làm đêm, lỡ mẻ vữa, thợ làm đến 9 giờ tối. Thấy thợ nhiệt tình, gia chủ cũng thoáng bụng làm con gà mái ghẹ nấu nồi cháo đêm. Lại kéo thêm thùng bia lạnh để thợ giải nhiệt. Có anh cu Quang lớn tuổi nhất trong đoàn thợ được ưu tiên cho lớp đàn em cụng ly chúc sức khỏe. Tan buổi làm, anh cu Quang chạy xe máy về cứ bấm còi inh ỏi. Không sao cả, vì mấy đêm nay làng vui như hội mà. Đêm xuống là xe chở lúa, xe người đi làm về cứ bật đèn và bấm còi náo nhiệt. Ngày đầu còn khó chịu, giờ quen rồi…

Anh cu Quang dừng xe ở cổng đi vào sân thì đá luôn vào bao lúa mà hồi tối xe chở về đổ xuống. Nghe tiếng anh cu Quang quát ầm lên: “Mẹ nó đâu rồi? sao lại cho nhà ai mang lúa đến đổ vào nhà mình thế này”-.Vợ anh nghe chồng lớn tiếng, vội trong nhà chạy ra: “Gớm, lúa nhà mình chớ ai. Ba nó lại có tý men vào là lúa nhà cũng thành lúa hàng xóm hết”.

 Muôn nẻo đường…tránh nóng

Vẫn còn ít nhà lắp điều hòa để nằm cho mát. Vậy là đêm đến cứ nghe chí chóe tiếng con nít vã mồ hôi trong tiếng quạt nóng hập. Mấy ông cụ lớn tuổi khó ngủ lại cứ hết ra sân lại vào nhà.

Nhà ông Lanh (xã Gia Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình), giữa xóm cũng nóng hầm lên trong cái nhà hộp đổ mà chưa có điều kiện làm cái mái chống dột, chống nóng. Hôm bữa, thằng Boy (cháu ngoại ông Lanh) xem trên ti vi bảo ông ngoại làm cái nhà chòi trên hồ cá ngủ cho mát. Nghe cháu ngoại nói có lý, ông Lanh “chốt” luôn để triển khai. Hôm  sau, cái nhà chòi nhỏ được thiết kế ngay trên hồ cá. Cái chòi nhỏ mà được việc, cứ tối đến khi xong việc nhà là mấy bà con, ông cháu bỏ nhà lớn ra ngủ ở nhà chòi.

“Chỉ cần thêm cái quạt nữa là mát lắm. Cả nhà làm giấc từ đó đến sáng luôn. Sáng ra khỏe cả người chứ không uể oải như nằm quạt trong nhà”- ông Lanh chia sẻ.

Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà …mỗi kiểu”, không làm nhà chòi trên hồ cá như ông Lanh, ông Lưu lại cất căn chòi rộng bằng cái giường đôi …trên trời. Mỗi đêm oi bức, thấy gió thoảng vờn trên ngọn cây mà dưới sân vẫn bức, ông Lưu mua sắt, kêu thợ hàn bốn cây cột cao chừng bốn mét có thanh dẫn lên. Trên đó, ông lợp mái che bằng lá, bắc ván làm sàn ngủ, có đủ chăn chiếu màn.. Tối, ông trèo lên chòi, gió trên cao xua tan cái oi bức. “Nằm nghe nhạc một lúc là chợp mắt lúc nào không hay. Tôi làm một giấc đến sáng cho bỏ những đêm nằm trằn trọc vì nóng”, ông Lưu khoan khoái kể.

Kể ra, cách làm như hai ông cũng phải có kèm theo tý kinh phí, ông Quốc lại có cách không giống ai. Trước nhà có cái khe nước chảy qua suốt đêm ngày, ông Quốc đưa võng ra buộc vào thân cây sanh bổ bóng râm che kín. Cái võng buộc vắt qua con khe nước chảy. Nằm trên võng không khác chi nằm phòng máy lạnh nên ông Quốc cứ trưa, tối là ra đó làm giấc ngủ ngon như…tiên. Đến nỗi khi ông Quốc có việc không có ở đó thì chắc chắn đã có người ké vô thay thế.

Đi làm về đến nhà mà cơm nước xong lên giường tìm giấc ngủ mà cứ trằn trọc mãi vì nóng. Dù cái quạt vẫn quay tít mù nhưng phả ra cũng toàn hơi nóng ran, anh Thành liền nghỉ ra “sáng kiến” bê chậu nước đầy để vào trước cái quạt hướng về giường nằm. Vậy mà hay. Gió từ quạt thổi qua chậu nước dù chưa được mát như máy lạnh thì cũng dịu êm cho anh Thành đánh một giấc đến sáng mà không thèm cựa trở mình. Các “sáng kiến” này lập tức được phổ biến và nhiều người học làm theo. Có người chơi sang hơn., lấy cục đá trong tủ lạnh bỏ vào chậu nước rồi khoan khoái: “Mát như cà rem. Ngủ không thèm quờ tay qua người vợ nằm bên cạnh”.

Đước mấy hôm, anh cu Thành lại “phát minh” kiểu chống nóng mới. Anh chàng đi mua mấy mét nilon rẻ tiền mang về buộc vào bốn chân giường chắc chắn rồi đổ nước giếng vào. Dưới giường ngủ như có cái máy điều hòa nhiệt độ. Cũng mát dịu hẳn đi. Thật hay giả chả biết, nhưng anh cu Thành nói với mấy bạn rượu: “Ngủ mát ngon giấc lắm. Thằng cu Cầy ngủ với bố mà gần sáng lạnh quá nó tỉnh giấc đòi lấy chăn đắp cơ mà”.